Xem toàn bộ tài liệu Lớp 7 – Kết Nối Tri Thức: tại đây
* Trước khi đọc
Câu hỏi (trang 21 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Một người cô giáo mà em đặc biệt yêu quý đó là người giáo viên chủ nhiệm em năm lớp 4. Cô là một người hết lòng yêu thương học trò. Lúc đó, nhà nghèo em không được mẹ cho đi học them, cô đã dạy miễn phí cho em. Đối với các bạn học kém trong lớp cô vẫn luôn dành thời gian cuối giờ cô kèm them, giảng giải cho các bạn.
* Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:
1. Nhận biết: Người kể chuyện ở đây là ai?
– Người kể chuyện ở đây là người họa sĩ đồng hương với An – tư- nai
2. Theo dõi: Sự thay đổi nhân vật người kể chuyện
– Nhân vật người kể chuyện ở đây là An – tư – nai
3. Theo dõi: Ngôn ngữ đối thoại của các nhân vật.
Ngôn ngữ đối thoại của các nhân vật:
– Thầy giáo rất quan tâm đến những người học sinh của mình.
– An-tư-nai vẫn còn hơi e ngại và tự ti vì hoàn cảnh của mình.
4. Theo dõi: Những chi tiết miêu tả sự quan tâm, chăm sóc các học trò của thấy Đuy-sen.
– Những chi tiết miêu tả sự quan tâm, chăm sóc các học trò của thầy Đuy – sen:
– Thầy Đuy-sen đã bế những em học trò nhỏ qua suối, lưng thì cõng, tay thì bế.
5. Theo dõi: Suy nghĩ, cảm xúc của An-tư-nại về mọi người, về thầy Đuy-sen.
– Suy nghĩ, cảm xúc của An-tư-nai về mọi người: muốn đuổi theo những người ngu xuẩn ấy, muốn cầm lấy cương ngựa và quát thẳng vào bộ mặt láo xược của họ.
– Suy nghĩ, cảm xúc của An-tư-nai về thầy Đuy-sen: trân trọng, yêu kính thầy và cảm thấy bức xúc khi mọi người có hành động, thái độ không phải với thầy.
6. Hình dung: Hình ảnh thấy Đuy-sen trong kí ức của An-tư-nai.
– Hình ảnh thầy Đuy-sen trong kí ức của An-tư-nai: thầy đi chân không, làm không ngơi tay…khi An-tu-nai bị chuột rút thầy đã lẳng tảng đá đi, nhảy ngay lại đỡ cậu lên, bế cậu lên…thầy xoa hai chân đã tím bầm… thầy hà hơi ấm cho tôi
7. Theo dõi: Tình cảm của An-tư-nai và các học trò dành cho thầy Đuy-sen.
– Đám học trò ai cũng yêu mến thầy, còn An-tư-nai thì ước thầy là anh ruột của mình.
8. Nhận biết: Người kể chuyện ở phần (4) là ai?
– Người kể chuyện ở phần 4 là người họa sĩ đồng hương với An-tư-nai.
9. Suy luận: Người kể chuyện băn khoăn, trăn trở về điều gì?
– Người kể chuyện băn khoăn, trăn trở về tác phẩm dang dở của mình.
* Sau khi đọc
Nội dung chính: Câu chuyện là kí ức đẹp đẽ của cô bé An-tư-nai về người thầy đầu tiên của mình.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 (trang 71 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Người kể chuyện qua các phần là:
+ Phần (1) người kể chuyện là người họa sĩ đồng hương với An-tư-nai
+ Phần (2), (3) người kể chuyện là An-tư-nai
+ Phần (4) người kể chuyện là người họa sĩ đồng hương với An-tư-nai
– Ngôi kể trong cả 4 phần đều sử dụng ngôi thứ nhất xưng “tôi”.
Câu 2 (trang 71 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Các nhân vật người kể chuyện trong đoạn trích có mối quan hệ đồng hương với nhau. Họ đều sinh ra và lớn lên ở làng Ku-ku-rêu; hiện cùng sống ở Mát-xcơ-va và có quen biết nhau. Họ cùng được mời về dự lễ khánh thành ngôi trường mới của quê hương.
Câu 3 (trang 71 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Qua cuộc trò chuyện giữa các bạn nhỏ và thầy Đuy-sen ở phần (2), An-tư-nai là trẻ mồ côi, ở với chú thím, cuộc sống thiếu thốn cả về vật chất và tình cảm, không được chăm sóc, yêu thương.
Câu 4 (trang 71 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
a. Hình ảnh thầy Đuy-sen hiện lên qua lời kể, cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật An-tư-nai
b. Những chi tiết tiêu biểu được nhà văn sử dụng để khắc họa nhân vật thầy Đuy-sen:
– Ngôn ngữ đối thoại: trò chuyện, thuyết phục các em nhỏ đi học; động viên, khích lệ An-tư-nai,…
– Hành động: một mình sửa sang nhà kho cũ thành lớp học; bế các em nhỏ qua suối giữa mùa đông buốt giá; kiên trì dạy chữ cho các em bất chấp hoàn cảnh thiếu thốn, khắc nghiệt, khắc nghiệt, sự đơn độc; mơ ước về một tương lai tươi sáng cho học trò
– Cảm xúc, suy nghĩ của An-tư-nai về thầy: cảm nhận về lòng nhân hậu, tình yêu thương của thầy; mong ước thầy là người ruột thịt của mình…
c. Đặc điểm tính cách nhân vật thầy Đuy-sen: có mục đích sống cao đẹp, cương nghị, kiên nhẫn, nhân hậu, vị tha… trong đó, nổi bật nhất là tình cảm yêu thương, hết lòng vì học trò.
Câu 5 (trang 71 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
– An-tư-nai đã dành cho thầy Đuy-sen tình cảm yêu mến, ngưỡng mộ và biết ơn vì tấm lòng nhân từ, những ý nghĩ tốt lành và những ước mơ của thầy về tương lai cô và những đứa trẻ. Cô ước thầy là anh ruột của mình, tình cảm thân thương như ruột thịt.
– Nhờ “người thầy đầu tiên” ấy, cuộc đời An-tư-nai đã thay đổi, từ một cô bé mồ côi không biết chữ, ở một vùng quê nghèo khó, lạc hậu, từng bị người thím độc ác bán đi,… An-tư-nai đã có được cơ hội lên thành phố học tập và trở thành một viện sĩ nổi tiếng.
Câu 6 (trang 71 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Ở phần (4) nhân vật người họa sĩ đã có những ý tưởng cho bức tranh vẽ thầy Đuy-sen là:
– Vẽ hai cây phong thầy Đuy-sen và An-tư-nai trồng, cùng đứa trẻ với đôi mắt hân hoan nhìn vào cõi xa xăm kì ảo
– Vẽ cảnh tượng thầy Đuy-sen bế trẻ em qua con suối mùa đông
– Vẽ khoảnh khắc thầy Đuy-sen tiễn An-tư-nai lên tỉnh, sao cho bức tranh ấy diễn tả được tiếng gội cất lên từ tâm hồn Đuy-sen mà đến nay An-tư-nai vẫn còn nghe vẳng lại, sẽ vang dội mãi trong lòng mỗi người
Em ủng hộ ý tưởng vẽ người thầy giáo tiễn An-tư-nai lên tỉnh vì nó thể hiện được mong muốn của người họa sĩ sao cho bức tranh ấy giống như tiếng gọi của thầy Đuy-sen mà cho đến nay vẫn còn vẳng lại, vang dội trong lòng mỗi người.
Câu 7 (trang 71 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Theo em, cách nhà văn thay đổi kiểu người kể chuyện ở các phần trong đoạn trích có tác dụng giúp người đọc có thể theo dõi linh hoạt câu chuyện được soi chiếu từ nhiều chiều, trở nên phong phú, hấp dẫn, chứa đựng nhiều ý nghĩa hơn.
* Viết kết nối với đọc
Em hãy viết đoạn văn (khoảng 5 -7 câu) kể lại nội dung của phần (1) hoặc phần (4) văn bản Người thầy đầu tiên bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ ba.
Đoạn văn tham khảo:
Mùa thu năm ngoái, người họa sĩ nhận được một bức thư điện từ làng gửi đến mời ông về dự buổi khánh thành ngôi trường mới. Ông sẽ về làng dạo quanh, ngắm cảnh và vẽ ít bức kí họa. Ở đó ông gặp bà An-tư-nai Xu-lai-ma-nô-va. Bà đã viết cho ông một bức thư khi ông trở về thành phố. Bà An-tư-nai đã nhờ người họa sĩ kể lại câu chuyện cuộc đời bà cho mọi người, nhất là lứa tuổi trẻ. Và ông đã quyết định sẽ kể câu chuyện đó.