Xem toàn bộ tài liệu Lớp 8: tại đây
A. Soạn bài Câu cầu khiến (ngắn nhất)
I.Đặc điểm hình thức và chức năng
Câu 1 :
Câu cầu khiến và tác dụng:
a.
– Thôi đừng lo lắng. (khuyên bảo).
– Cứ về đi (yêu cầu).
b.
Đi thôi con (yêu cầu).
Đặc điểm hình thức cho biết đó là câu cầu khiến. Những từ cầu khiến: đừng, … đi, thôi.
Câu 2 :
– Cách đọc câu “Mở cửa!” trong (b) khác với cách đọc “Mở cửa.” trong câu (a).
– Câu “Mở cửa!” trong (b) dùng để yêu cầu, ra lệnh. “Mở cửa.” trong (a) dùng để trả lời cho câu hỏi “Anh đang làm gì đấy?”.
II.Luyện tập
Câu 1 :
Đặc điểm hình thức: Có chứa từ cầu khiến hãy (a), đi (b), đừng (c).
– Câu a khuyết chủ ngữ, câu b chủ ngữ là “Ông giáo”, câu c chủ ngữ là “chúng ta”.
– Thêm bớt chủ ngữ vào các câu cầu khiến trên:
a- Thêm CN: Con hãy lấy gạo…..⇒ Ý nghĩa câu không thay đổi, đối tượng tiếp nhận cụ thể hơn, tình cảm nhẹ nhàng, thân mật hơn.
b- Bớt CN: Hút trước đi! ⇒ Ý cầu khiến nhấn mạnh hơn nhưng thiếu tôn trọng người đối thoại.
c- Bớt CN: Nay các anh đừng… thay đổi ý nghĩa cơ bản của câu.
Câu 2 :
a- Thôi, im… đi.⇒ thiếu CN; từ cầu khiến: đi.
b- Các em đừng khóc.⇒ CN ở ngôi thứ hai, số nhiều; từ cầu khiến: đừng .
c- Đưa tay cho tôi mau ! Cầm lấy tay tôi này !⇒ Không CN, không từ cầu khiến nhưng có ngữ điệu cầu khiến.
Câu 3 :
-Câu a vắng CN nên ý nghĩa cầu khiến không có sự trang nhã, lịch sự, giống như một mệnh lệnh.
-Câu b Có CN, ngôi thứ 2, số ít ⇒ ý cầu khiến nhẹ hơn, thể hiện tình cảm của người nói đối với người nghe.
Câu 4 :
– Mục đích: Dế Choắt đề nghị Dế Mèn đào giúp một cái ngách thông sang nhà.
– dùng câu nghi vấn vì Dế Choắt tự xem mình là người dưới vai trong giao tiếp và Dế Choắt yếu đuối, nhút nhát.
Câu 5 :
Không thể thay thế cho nhau vì ý nghĩa của hai câu rất khác nhau.
a- Đi đi con ! ⇒ người mẹ động viên, khuyến khích người con vững bước đi vào đời. ( chỉ mình con đi).
b- Đi thôi con ! ⇒ ra lệnh, yêu cầu con đi .(cả mẹ và con cùng đi).
B. Kiến thức cơ bản
– Câu cầu khiến là câu có những từ cầu khiến như: hãy, đừng, chớ,… đi, thôi, nào,… hay ngữ điệu cầu khiến; dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề nghị, khuyên bảo,…
– Khi viết, câu cầu khiến thường kết thúc bằng dấu chấm than, nhưng khi ý cầu khiến không được nhấn mạnh thì có thể kết thúc bằng dấu chấm.