Xem toàn bộ tài liệu Lớp 8: tại đây
A. Soạn bài Hội thoại (ngắn nhất)
I.Vai xã hội trong hội thoại
Câu 1 :
Quan hệ giữa các nhân vật tham gia hội thoại trong đoạn trích là quan hệ trên – dưới:
– Người cô ở vai trên
– Hồng là vai dưới.
Câu 2 :
Cách xử sự thiếu thiện chí, vừa không phù hợp với quan hệ ruột thịt, vừa không thể hiện thái độ đúng mực của người trên. (xưng “tao”, gọi cháu là “mày” → thể hiện tình cảm không gần gũi).
Câu 3 :
Những chi tiết cho thấy nhân vật Hồng đã cố gắng kìm nén sự bất bình của mình để giữ thái độ lễ phép
– tôi cúi đầu không đáp.
– lại im lặng cúi đầu xuống đất … cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng.
Vì Hồng là người thuộc vai dưới, có bổn phận tôn trọng người trên.
II. Luyện tập
Câu 1 :
– Những chi tiết thể hiện thái độ nghiêm khắc khi chỉ ra lỗi lầm của các tướng sĩ: Nay các ngươi nhìn chủ mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết thẹn, …, đau xót biết chừng nào!
– Những chi tiết thể hiện thái độ khoan dung, khuyên bảo tướng sĩ hết sức chân thành của Trần Quốc Tuấn: Nếu các ngươi biết chuyên tập sách theo lời dạy bảo của ta, thì mới phải đạo thần chủ, … Ta viết bài hịch này để các ngươi biết bụng ta.
Câu 2 :
a- Vai xã hội: Nhận xét về địa vị xã hội thì ông giáo cao hơn lão Hạc. Xét về tuổi tác thì lão Hạc có vị trí cao hơn.
b- Ông giáo nói với lão Hạc bằng lời lẽ ôn tồn, thân mật nắm lấy vai lão, mời lão hút thuốc, uống nước, ăn khoai. Ông giáo gọi lão Hạc là “cụ”, xưng hô “ông con mình” . (thể hiện sự kính trọng người già). Xưng “tôi”: quan hệ bình đẳng.
c- Lão Hạc gọi “ông giáo”, dùng từ “dạy” thay cho từ “nói”
Lão Hạc cười gượng, “nói đùa thế”, “Ông giáo để cho khi khác.”
B. Kiến thức cơ bản
– Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người khác trong cuộc thoại. Vai xã hội được xác định bằng các quan hệ xã hội:
+ Quan hệ trên – dưới hay ngang hàng (theo tuổi tác, thứ bậc trong gia đình và xã hội);
+ Quan hệ thân – sơ (theo mức độ quen biết, thân tình).
– Vì quan hệ xã hội vốn rất đa dạng nên vai xã hội của mỗi người cũng đa dạng, nhiều chiều. Khi tham gia hội thoại, mỗi người cần xác định đúng vai của mình để chọn cách nói cho phù hợp.