Xem toàn bộ tài liệu Lớp 8: tại đây

A. Soạn bài Tức nước vỡ bờ (ngắn nhất)

Câu 1 (trang 32 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):

Chị Dậu đang chăm sóc cho anh Dậu đau ốm, chị ở trong tình thế bị động, lo lắng.

Câu 2 (trang 32 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):

   + Nhân vật cai lệ: hách dịch, độc ác, không có tính người (xưng hô hống hách, hành hạ cả người đau yếu).

   + Tác giả miêu tả nhân vật qua ngoại hình, hành động và lời nói.

Câu 3 (trang 32 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):

   +Diễn biến tâm lí của chị Dậu: sợ hãi, nhún nhường van xin -> tức giận, vùng lên kháng cự.

   + Diễn biến này được miêu tả chân thực, hợp lý.

   + Chị Dậu là người vừa giàu tình yêu thương vừa có sức phản kháng tiềm tàng mạnh mẽ.

Câu 4 (trang 32 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):

   + Nhan đề thâu tóm nội dung chính của đoạn trích, nói về sự phản kháng sau bao uất ức nhẫn nhục của chị Dậu.

   + Tên gọi như vậy là thỏa đáng vì nó nêu bật được chủ đề tác phẩm.

Câu 5 (trang 32 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):

   + Tình huống được tạo dựng hợp lý, tự nhiên, từ diễn biến tới cao trào, giàu kịch tính.

   + Ngôn ngữ đối thoại của nhân vật thay đổi.

   + Hành động của nhân vật được khắc họa dồn dập, bồi thấn.

Câu 6 (trang 32 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):

   + Đó là một nhận xét đúng đắn.

   + Nổi loạn ở đây nên hiểu là phản kháng, tự vệ.

   + Tắt đèn là một lời gợi ý, là gợi ý một đường đi cho người nông dân trước cảnh bế tắc, túng quẫn.

B. Tác giả

*Tiểu sử

– Ngô Tất Tố (1893 – 1954), quê ở làng Lộc Hà, huyện Từ Sơn, Bắc Ninh (nay thuộc Đông Anh, ngoại thành Hà Nội).

– Ông xuất thân là một nhà nho gốc nông dân, là một học giả với nhiều công trình triết học và văn học cổ có giá trị; một nhà báo nổi tiếng với nhiều bài mang khuynh hướng dân chủ tiến bộ và giàu tính chiến đấu; một nhà văn hiện thực xuất sắc chuyên viết về nông thôn trước cách mạng.

– Sau cách mạng nhà văn tận tuỵ trong công tác tuyên truyền văn nghệ phục vụ kháng chiến chống Pháp, ông đã hy sinh trên đường công tác ở sau lưng địch. 

*Sự nghiệp văn học

– Ông để lại nhiều tác phẩm có giá trị thuộc nhiều thể loại tiêu biểu như:

+ Các tiểu thuyết: Tắt đèn (1939), Lều chõng (1940) …

+ Các phóng sự: Tập án cái đình (1939); Việc làng (1940) …

ð Trong đó, Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu nhất của Ngô Tất Tố.

– Phong cách nghệ thuật:

+ Là nhà văn hiện thực xuất sắc chuyên viết về đề tài nông dân và nông thôn trước Cách mạng. Ông được mệnh danh là nhà văn của nông thôn, của người nông dân lao động Việt Nam.

+ Ngòi bút hướng tới khám phá và phát hiện ở nhân dân lao động những đức tính tốt đẹp.

+ Với những đóng góp lớn lao của bản thân cho nền văn học nghệ thuật nước nhà, Ngô Tất Tố đã được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn hoá nghệ thuật đợt 1 năm 1996.

C. Tác phẩm

– Xuất xứ: Đoạn trích thuộc chương XVIII của tiểu thuyết Tắt đèn. Đây là tác phẩm tiêu biểu nhất của Ngô Tất Tố, và cũng là một trong những tác phẩm xuất sắc của văn học hiện thực phê phán Việt Nam giai đoạn 1930 – 1945.

– Hoàn cảnh sáng tác: Năm 1939.

– Thể loại: Tiểu thuyết.

– Phương thức biểu đạt: Tự sự.

– Tóm tắt: Gia đình anh Dậu nghèo khổ không có tiền nộp sưu. Anh Dậu vì thiếu sưu mà bị lôi ra đình đánh đập và khi được trả về chỉ còn là một thân xác rũ rượi. Được bà hàng xóm cho bát gạo, chị Dậu nấu cháo cho anh Dậu ăn. Nhưng anh chưa kịp ăn thì tên cai lệ và người nhà lí trưởng đến đòi sưu. Chị Dậu van xin chúng tha cho anh Dậu nhưng chúng không nghe mà còn đánh chị và sấn đến định trói anh Dậu mang đi. Quá phẫn nộ, chị đã liều cự lại và chống trả quyết liệt, quật ngã hai tên tay sai.

– Ngôi kể thứ ba.

– Bố cục: 2 phần

+ Phần 1 (Từ đầu đến …ăn có ngon miệng hay không): Cảnh chị Dậu chăm sóc chồng.

+ Phần 2 (Còn lại): Cảnh chị Dậu phản kháng.

– Giá trị nội dung: Vạch trần bộ mặt tàn ác, bất nhân của xã hội thực dân phong kiến đương thời; xã hội ấy đã đẩy người nông dân vào tình cảnh khổ cực, khiến họ phải liều mạng chống lại. Đoạn trích còn cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của người nông dân, vừa giàu tình yêu thương vừa có sức sống tiềm tàng mạnh mẽ.

– Giá trị nghệ thuật:

+ Tình huống truyện đặc sắc, có kịch tính cao.

+ Cách kể chuyện, miêu tả nhân vật chân thực, sinh động. Nghệ thuật tương phản làm nổi bật tính cách nhân vật.

+ Ngòi bút hiện thực sinh động, ngôn ngữ đối thoại đặc sắc.