Xem toàn bộ tài liệu Lớp 8: tại đây

Bố cục

– Phần 1. “Xưa nhà Thương”… “không dời đổi”: Cơ sở lịch sử và thực tiễn của việc dời đô.

– Phần 2. “Huống gì thành Đại La…. “đế vương muôn đời”: Lí do chọn thành Đại La làm kinh đô

– Phần 3. Đoạn còn lại: Quyết định dời đổi.

Tóm tắt

Tóm tắt

Có các triều đại ở Trung Quốc đã nhiều lần dời đô cho nên vận nước lâu dài, nhân dân ấm no. Vậy mà hai nhà Đinh, Lê lại không dời đô nên triều đại không hưng thịnh. Lí Thái Tổ, xét thấy thành Đại La có đủ các điều kiện thuận lợi về vị thế, đặc điểm thuận lợi để làm kinh đô của các bậc đế vương muôn đời nên quyết định dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) về thành Đại La (Thăng Long, Hà Nội).

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (trang 51 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Sự viện dẫn sử sách Trung Quốc nói về việc các đời vua xưa bên Trung Quốc cũng từng có những cuộc dời đô nhằm mục đích:

– Minh chứng cho việc dời đô là theo mệnh trời nên những đất nước ấy đều hưng thịnh.

– Tiền đề cho lí lẽ ở phần sau, khi các đời vua không dời đô và đất nước, nhân dân phải gánh chịu nhiều hậu quả.

Câu 2 (trang 51 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

– Theo Lí Công Uẩn, kinh đô cũ ở vùng núi Hoa Lư của hai triều Đinh, Lê không còn phù hợp, vì:

 + Hai nhà Đinh, Lê tự làm theo ý mình, khinh thường mệnh trời, không theo dấu cũ nhà Thương Chu.

 + Triều đại không lâu bền, số vận ngắn ngủi, nhân dân khổ cực.

 + Việc đóng đô của hai triều Đinh, Lê vẫn cứ đóng đô ở Hoa Lư chứng tỏ thế và lực của cả hai triều chưa đủ mạnh, vẫn phải dựa vào địa thế núi sông hiểm trở. Đến thời Lí, đất nước phát triển, việc đóng đô ở đây đã không còn phù hợp nữa.

Câu 3 (trang 51 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

– Những thuận lợi để Đại La được chọn làm nơi đóng đô:

 + Về lịch sử: Kinh đô cũ của Cao Vương

 + Về vị trí địa lý: ở nơi trung tâm đất trời, ở thế rồng cuộn hổ ngồi, mở ra bốn phương Nam Bắc Đông Tây, có núi lại có sông: đất rộng mà bằng phẳng, cao mà thoáng, tránh được nạn lụt lội.

 + Về vị trí chính trị văn hóa: là đầu mối giao lưu “chốn tụ hội trọng yếu của bốn phương trời.

⇒ Thành Đại La có đủ mọi điều kiện để trở thành kinh đô của đất nước.

Câu 4 (trang 51 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Chiếu dời đô có sức thuyết phục lớn bởi sự kết hợp giữa lí và tình

– Trình tự lí lẽ mà Lí Công Uẩn đưa ra để khẳng định sự cần thiết của việc dời đô:

 + Viện dẫn sử sách các triều đại lớn ở Trung Quốc đã có nhiều cuộc dời đô và trở nên hưng thịnh, bền vững.

 + So sánh với sự tàn lụi của nhà Đinh Lê khi không chịu dời đô.

 + Đưa ra những thuận lợi về vị trí địa lí, hình thế núi sông, sự thuận tiện trong giao lưu, phát triển về mọi mặt của thành Đại La.

– Ngôn từ mang tính chất đối thoại, tâm tình ở hai câu cuối bài chiếu có tác dụng:

 + Thể hiện sự hương xót của nhà vua trước triều Đinh, Lê ngắn ngủi.

 + Tạo sự đồng cảm giữa vua và thần dân.

 + Sự tôn trọng bề tôi của nhà vua: “Các khanh nghĩ thế nào”

Câu 5 (trang 51 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

– “Chiếu dời đô” ra đời phản ánh ý chí độc lập, tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc Đại Việt:

 + Quyết định dời đô từ Hoa Lư về Đại La chứng tỏ đất nước ta đã có đủ tiềm lực để bảo vệ và phát triển đất nước, không cần phải thu mình nhờ núi sông chốn Hoa Lư bảo vệ.

 + Thể hiện nguyện vọng giang sơn thống nhất, cuộc sống yên bình, phồn thịnh của nhân dân.

 + Dời đô còn thể hiện tầm nhìn chiến lược, sự hiểu biết sâu rộng của người đứng đầu đất nước.

Luyện tập

– Chiếu dời đô có kết cấu chặt chẽ, lập luận giàu sức thuyết phục

+ Viện dẫn sử sách các triều đại lớn ở Trung Quốc đã có nhiều cuộc dời đô và trở nên hưng thịnh, bền vững. Do đó, tạo sự tin tưởng, thuyết phục cho người đọc.

+ So sánh với sự tàn lụi của nhà Đinh Lê khi không chịu dời đô, từ đó thể hiện được sự cần thiết của việc dời đô.

+ Đưa ra những thuận lợi về vị trí địa lí, hình thế núi sông, sự thuận tiện trong giao lưu, phát triển về mọi mặt của thành Đại La. Từ đó khẳng địng được Đại La là vị trí tốt nhất để dời đô.