Xem toàn bộ tài liệu Lớp 9: tại đây
A. Soạn bài Đoàn thuyền đánh cá (ngắn nhất)
z
Câu 1 (trang 142 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
– Không gian được miêu tả trong bài thơ khoáng đạt, hùng vĩ, rộng lớn.
– Thời gian từ hoàng hôn đến bình minh ngày hôm sau.
Câu 2 (trang 142 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
– Hình ảnh người lao động và công việc của họ được miêu tả trong không gian rộng lớn của vũ trụ, giữa biển khơi bao la, rộng lớn.
– Biện pháp nghệ thuật: liệt kê, so sánh, ẩn dụ, nhân hóa thể hiện được sự phong phú của các loài cá, sự giàu có của biển khơi, hiện lên hình ảnh người lao động hăng say, lạc quan, hòa quyện với vẻ đẹp thiên nhiên.
Câu 3 (trang 142 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Phân tích một số hình ảnh đẹp tráng lệ thể hiện sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người lao động:
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng
Cảm hứng lãng mạn giúp tác giả phát hiện những vẻ đẹp của cảnh đánh cá giữa biển đêm trong niềm vui phơi phới, khỏe khoắn của người lao động làm chủ công việc của mình. Con thuyền đánh cá vốn nhỏ bé trước biển cả bao la đã trở thành con thuyền kỳ vĩ, khổng lồ, hòa nhập với kích thước rộng lớn của thiên nhiên, vũ trụ. Con thuyền được đặt trong mối quan hệ hài hòa với “gió”, “trăng”, “trời, “biển”. Con thuyền đang thỏa sức tung hoành giữa khoảng không gian bao la của vũ trụ vô cùng, vô tận, đang lướt tới với tất cả sức mạnh chinh phục biển cả, chinh phục thiên nhiên.
– Bút pháp xây dựng hình ảnh của tác giả: hình ảnh thơ bằng liên tưởng, tưởng tượng phong phú độc đáo.
Câu 4 (trang 142 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
– Đây là khúc ca về tình yêu lao động và con người lao động với tinh thần làm chủ và niềm vui phơi phới.
– Âm hưởng, giọng điệu bài thơ : khỏe khoắn, sôi nổi, phơi phới, bay bổng.
– Các yếu tố góp phần tạo nên âm hưởng bài thơ: lời thơ dõng dạc, âm điệu thơ như khúc hát say mê, hào hứng, thể thơ 7 chữ, nhịp 4/3, vần liền xen cách, vần trắc xen bằng và hình ảnh thơ lặp lại theo kết cấu đầu cuối tương ứng.
Câu 5 (trang 142 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Cảm xúc của tác giả trước thiên nhiên và con người lao động:
Ca ngợi và tự hào sự giàu đẹp của biển, sự giàu đẹp trong tâm hồn của những người lao động mới, phơi phới tin yêu cuộc sống mới, ngày đêm chạy đua với thời gian để cống hiến, để xây dựng đất nước giàu đẹp.
Luyện tập
Câu 1 (trang 142 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Khổ thơ đầu của bài thơ mở ra một khung cảnh hoàng hôn trên biển vừa diễm lệ vừa hùng vĩ đầy sức sống:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa.
Tác giả sử dụng nghệ thuật so sánh, nhân hóa: mặt trời được ví như hòn lửa đỏ rực từ từ lặn xuống biển còn vũ trụ như một căn nhà khổng lồ bước vào trạng thái nghỉ ngơi.Những con sóng như những chiếc then cài cửa của ngôi nhà vĩ đại ấy. Ngày đã chuyển sang đêm, đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi:
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Ở đây có sự đối lập giữa vũ trụ và con người: khi vũ trụ nghỉ ngơi thì là lúc con người lao động. Không phải đoàn thuyền ra khơi mà là cả một đoàn thuyền, một sức mạnh mới của cuộc đời đổi thay. Từ “lại” trong ý thơ “lại ra khơi” là sự khẳng định nhịp điệu của dân chài đã ổn định và đi vào nề nếp trong hòa bình.
Khí thế của những con người ra khơi đánh cá thật mạnh mẽ tươi vui, lạc quan, yêu lao động. Hai câu thơ cuối diễn tả niềm vui yêu đời, yêu lao động, yêu cuộc sống tự do, tiếng hát của những con người làm chủ quê hương giàu đẹp.
Câu 2 (trang 142 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
Học thuộc lòng thơ
B. Tác giả
– Tên Huy Cận (1919-2005)
– Quê quán: Làng Ân Phú- huyện Dụ Quang- tỉnh Hà Tĩnh
– Quá trình hoạt động văn học:
+ Ông tham gia cách mạng từ trước năm 1945 và sau cách mạng tháng Tám từng giữ nhiều trọng trách trong chính quyền cách mạng, đồng thời là một trong một trong những nhà thơ tiêu biểu của nền thơ hiện đại Việt Nam
+ Huy Cận đã được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (1996)
– Phong cách sáng tác:
+ Trước cách mạng, hồn thơ ông là một hồn thơ ảo não
+ Sau cách mạng, hồn thơ ông có sự biến chuyển tươi vui hơn
C. Tác phẩm
– Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Giữa năm 1958, Huy Cận có một chuyến đi thực tế dài ngày ở vùng mỏ Quảng Ninh. Từ chuyến đi thực tế ấy, hồn thơ Huy Cận thực sự nảy nở dồi dào cảm hứng về thiên nhiên đất nước. Bài thơ được sáng tác trong thời gian ấy và in trong tập “Trời mỗi ngày lại sáng”
– Thể thơ: 7 chữ
– Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
– Bố cục:
+ Phần 1 (2 khổ đầu):Cảnh đoàn đánh cá ra khơi
+ Phần 2 (4 khổ tiếp theo): Cảnh đoàn thuyền đánh trên biển
+ Phần 3 (khổ cuối): Hình ảnh đoàn thuyền trở về
– Giá trị nội dung:
+ Phần 1 (2 khổ đầu):Cảnh đoàn đánh cá ra khơi
+ Phần 2 (4 khổ tiếp theo): Cảnh đoàn thuyền đánh trên biển
+ Phần 3 (khổ cuối): Hình ảnh đoàn thuyền trở về
– Giá trị nghệ thuật: Bài thơ có sự sáng tạo trong việc xây dựng hình ảnh thơ bằng liên tưởng, trí tưởng tượng phong phú. Âm hưởng thơ khỏe khoắn hào hùng và sáng tạo.