Xem toàn bộ tài liệu Lớp 9: tại đây

Câu 1: Lập bảng thống kê

STT	Tên bài thơ	Tác giả	Năm sáng tác	Thể thơ	Tóm tắt nội dung	Đặc sắc nghệ thuật
1	Đồng chí	Chính Hữu	1948	Tự do	Cơ sở hình thành tình đồng chí, đồng đội và sự gắn bó, chia ngọt sẻ bùi giữa những người lính chiến.	Hình ảnh giản dị, chân thực Ngôn ngữ giàu sức biểu cảm
2	Bài thơ về tiểu đội xe không kính	Phạm Tiến Duật	1969	Tự do	Từ hình tượng những chiếc xe không kính, tác giả khắc họa rõ nét hình tượng những người lính lái xe Trường Sơn ngang tàng, tếu táo, dũng cảm.	Chất liệu hiện thực sinh động Giọng khỏe khoắn, tươi vui.
3	Đoàn thuyền đánh cá	Huy Cận	1958	Tự do	Bức tranh rộng lớn về thiên nhiên, vũ trụ và hình ảnh người lao động hăng say đánh cá thể hiện niềm say mê, hứng khởi của tác giả trước thời đại mới.	Nhiều hình ảnh đẹp, rộng lớn, huyền ảo được sáng tạo liên tưởng, mang âm điệu khỏe khoắn, tươi vui
4	Bếp lửa	Bằng Việt	1963	Tự do	Những kỉ niệm cảm động về tình bà cháu qua hình ảnh người bà tần tảo sớm hôm.	– Hình ảnh thân thuộc có tính biểu tượng. – Ngôn từ giàu sức gợi tả, biểu cảm
5	Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ	Nguyễn Khoa Điềm	1971	Tự do	Hình ảnh người mẹ Tà- ôi thương con, yêu nước. Tinh thần chiến đấu quật cường.	– Âm hưởng khúc hát ru ngọt ngào, nghĩa tình
6	Ánh trăng	Nguyễn Duy	1978	Năm chữ	Từ hình ảnh vầng trăng, gợi nhắc người lính nhớ về quá khứ. Hình ảnh vầng trăng nghĩa tình, thủy chung.	Hình ảnh có tính biểu tượng – Ngôn ngữ chọn lọc, gợi hình gợi cảm
7	Viếng lăng bác	Viễn Phương	191976	Tám chữ	Niềm xúc động, biết ơn khi được tới lăng viếng Bác	Hình ảnh thơ gợi cảm, giàu ý nghĩa biểu tượng – Giọng thiệu tha thiết, trầm buồn
8	Mùa xuân nho nhỏ	Thanh Hải	1980	Năm chữ	Khát vọng được sống, cống hiến, góp phần công sức nhỏ bé của mình vào mùa xuân to lớn của dân tộc, đất nước	Bài thơ giàu chất nhạc, hình ảnh đẹp, giản dị, giàu sức biểu cảm, có tính ẩn dụ
9	Con cò	Chế Lan Viên	1962	Tự do	Tình mẫu tử thiêng liêng cao đẹp được thể hiện qua hình tượng con cò	Vận dụng sáng tạo hình ảnh của ca dao, điệu ru vào trong thơ
10	Nói với con	Y Phương	Sau 1975	Tự do	Bằng lời trò chuyện với con người cha muốn con ghi nhớ cội nguồn sinh dưỡng của mình, và lấy quê hương làm điểm tựa tinh thần, sống kiên cường	Lời thơ mộc mạc chân thực, hình ảnh có tính biểu tượng
11	Sang thu	Hữu Thỉnh	1973	Năm chữ	Khoảnh khắc giao mùa rõ rệt. Sự biến chuyển này được tác giả gợi lên bằng cảm nhận tinh tế.	Hình ảnh thiên nhiên đất trời sang thu đẹp, ấn tượng, giàu sức biểu cảm.
12	Mây và sóng	R. Ta-go	1909	Tự do	Ngợi ca tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt	Hình ảnh thiên nhiên giàu ý nghĩa tượng trưng

Câu 2 (trang 89 sgk ngữ văn 9 tập 2)

– Giai đoạn kháng chiến chống Pháp ( 1945- 1954): Đồng chí

a, Giai đoạn hòa bình ở miền Bắc sau cuộc kháng chiến chống Pháp (1954 – 1969): Đoàn thuyền đánh cá, bếp lửa, con cò

b, Giai đoạn kháng chiến chống Mĩ (1964 – 1975): bài thơ về tiểu đội xe không kính, Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

c, Giai đoạn từ năm sau 1975: Ánh trăng, Mùa xuân nho nhỏ, Viếng lăng Bác, Nói với con, Sang thu

– Các tác phẩm tái hiện lại con người, đất nước Việt suốt thời kì lịch sử

   + Đất nước và con người Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ với nhiều gian khổ, hi sinh nhưng kiên cường, anh dũng

   + Công cuộc lao động, xây dựng đất nước trong thời đại mới

– Các tác phẩm thơ thể hiện tâm tư, tình cảm, tâm hồn của con người trong thời kì lịch sử có nhiều biến động lớn lao, nhiều đổi thay sâu sắc

   + Tình cảm yêu nước, tình quê hương

   + Tình đồng chí, đồng đội, tinh thần cách mạng, lòng yêu kính Bác Hồ

   + Những tình cảm gần gũi, bền chặt của con người: tình mẹ con, bà cháu, trong sự thống nhất với tình cảm chung rộng lớn

Câu 3 (trang 90 sgk ngữ văn 9 tập 2)

Hai bài thơ: ” Khúc hát ru” và ” Con cò” đều đề cặp đến tình mẹ con: ca ngợi tình mẫu tử, thông qua điệu hát ru, mỗi bài thơ lại có nội dung độc đáo riêng

   + “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” : Tình mẫu tử gắn liền với tình yêu đất nước, dân tộc

   + “Con cò” : khai thác và phát triển hình tượng con cò trong ca dao, dân ca để thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng, cao đẹp, sự trở che của người mẹ đối với con

   + Hai bài thơ trên với bài thơ “Mây và sóng” của Ta-go: cuộc trò chuyện cùng mây và sóng, thể hiện được sự ngây thơ, hồn nhiên và tình yêu thương mẹ thắm thiết.

Câu 4 (trang 90 sgk ngữ văn 9 tập 2)

Bài thơ: đồng chí, bài thơ về tiểu đội xe không kính, và ánh trăng cùng viết về người lính cách mạng với nét đẹp trong tâm hồn, mỗi bài kết thúc những nét riêng và đặt trong hoàn cảnh khác nhau

– Đồng chí: Người lính thời kì đầu kháng chiến chống Pháp, chung nguồn gốc xuất thân và cảnh ngộ, từ đó gắn kết tạo nên sức mạnh tình đồng chí

– Bài thơ tiểu đội xe không kính: Hình ảnh người lái xe tiêu biểu cho thế hệ trẻ lạc quan, dũng cảm, ý chí chiến đấu kiên cường

– Ánh trăng: suy ngẫm của người lính đi qua chiến tranh, sống giữa sự hiện đại tiện nghi thời bình rồi lãng quên quá khứ. Bài thơ nhắc nhở đạo lí sống nghĩa tình, thủy chung

Câu 5 (trang 90 sgk ngữ văn 9 tập 2)

Bút phát xây dựng bài thơ:

– Đoàn thuyền đánh cá: bút pháp lãng mạn tượng trưng

– Đồng chí: bút pháp tả thực, hình ảnh lãng mạn cuối bài ” đầu súng trăng treo” cuối bài có tính lãng mạn nhưng cũng xuất phát từ tính hiện thực

– Tiểu đội xe không kính: bút pháp tả thực qua hình ảnh cụ thể, chân thực những chiếc xe không kính.

– Ánh trăng Nguyễn Duy: đưa vào nhiều hình ảnh, chi tiết thực, bình dị, bằng bút pháp gợi tả, khái quát biểu tượng

Câu 6 (trang 90 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):

Phân tích một khổ thơ bất kì :

Đoạn văn tham khảo (khổ thơ cuối bài Sang thu) :

Khổ thơ cuối bài Sang thu, hình ảnh mùa thu đậm nét hơn, nhà thơ cảm nhận bằng kinh nghiệm và suy tư sâu lắng chứ không phải bằng cảm nhận trực tiếp như hai khổ thơ đầu :

    Vẫn còn bao nhiêu nắng

    Đã vơi dần cơn mưa

    Sấm cũng bớt bất ngờ

    Trên hàng cây đứng tuổi

    Vẫn là nắng mưa sấm chớp như mùa hạ nhưng mức độ lại khác nhau, mức độ giảm dần, nhạt dần. Hai dòng thơ cuối bài là một hình ảnh đẹp, sấm là âm thanh của những cơn mưa dông thường có ở mùa hạ, không còn bất ngờ làm người ta giật mình nữa. Hình ảnh sấm cũng mang ý nghĩa ẩn dụ, chỉ sự bất thường trong cuộc đời, những khó khăn trắc trở mà chúng ta gặp phải trong cuộc sống. Mùa thu đã bắt đầu nhuốm buồn những hàng cây nhìn đã đứng tuổi, từ hình ảnh thực của thiên nhiên, tác giả đã gợi ý nghĩa sâu xa hơn hàng cây đứng tuổi – chỉ những con người từng trải, những con người ấy sẽ vững vàng hơn trước khó khăn, giông bão của cuộc đời.