Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10: tại đây
Câu 1: Chí tuyến Bắc và chí tuyến Nam có hiện tượng Mặt Trời lên thiên đỉnh mấy lần trong năm?
A. Không có lần nào.
B. Một lần duy nhất.
C. Hai lần trong năm.
D. Ba lần trong năm.
Đáp án B.
Giải thích: SGK/22, địa lí 10 cơ bản.
Câu 2: Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời với trục nghiêng không đổi sinh ra hệ quả nào dưới đây?
A. Hiện tượng các mùa trong năm.
B. Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể.
C. Sự luân phiên ngày, đêm.
D. Giờ Trái Đất và đường chuyển ngày quốc tế.
Đáp án A.
Giải thích: SGK/22, địa lí 10 cơ bản.
Câu 3: Theo dương lịch thì mùa xuân ở Việt Nam và một số nước khác ở bán cầu Bắc từ ngày nào dưới đây?
A. 22/6 đến 21/3.
B. 22/6 đến 23/9.
C. 22/12 đến 21/3.
D. 21/3 đến 22/6.
Đáp án D.
Giải thích: SGK/23, địa lí 10 cơ bản.
Câu 4: Theo dương lịch, các ngày xuân phân, hạ chí, thu phân, đông chí ở Việt Nam và một số nước khác ở bán cầu Bắc lần lượt là
A. 22/12; 23/9; 22/6; 21/3
B. 21/3; 22/6; 23/9; 22/12
C. 22/6; 23/9; 22/12; 21/3
D. 23/9; 22/12; 21/3; 22/6
Đáp án B.
Giải thích: SGK/23, địa lí 10 cơ bản.
Câu 5: Càng xa Xích đạo thời gian ngày và đêm càng
A. bằng nhau.
B. chênh lệch.
C. bằng 24 giờ.
D. dài thêm 6 tháng.
Đáp án B.
Giải thích: SGK/23, địa lí 10 cơ bản.
Câu 6: Nơi nào trên Trái Đất có ngày hoặc đêm bằng 24 giờ?
A. Ở hai cực.
B. Vùng nội chí tuyến.
C. Tại vòng Cực đến cực.
D. Các địa điểm nằm trên 2 chí tuyến.
Đáp án C.
Giải thích: SGK/23, địa lí 10 cơ bản.
Câu 7: Nơi nào trên Trái Đất có 6 tháng ngày, 6 tháng đêm?
A. Ở hai cực.
B. Vùng nội chí tuyến.
C. Các địa điểm nằm trên xích đạo.
D. Các địa điểm nằm trên 2 chí tuyến.
Đáp án A.
Giải thích: SGK/23, địa lí 10 cơ bản.
Câu 8: Ở bán cầu Bắc từ ngày 23/9 đến ngày 21/3 hiện tượng ngày và đêm diễn ra thế nào?
A. Ngày ngắn hơn đêm.
B. Ngày dài hơn đêm.
C. Ngày và đêm bằng nhau.
D. Ngày và đêm khác nhau.
Đáp án A.
Giải thích: SGK/23, địa lí 10 cơ bản.
Câu 9: Ở bán cầu Bắc, hiện tượng ngày ngắn hơn đêm diễn ra trong khoảng thời gian
A. từ 21/3 đến 22/6
B. từ 21/3 đến 23/9
C. từ 23/9 đến 21/3
D. từ 23/9 đến 22/12
Đáp án C.
Giải thích: SGK/23, địa lí 10 cơ bản.
Câu 10: Trong năm khu vực nhận được lượng nhiệt lớn nhất từ Mặt Trời là
A. Cực.
B. Xích đạo.
C. Vòng cực.
D. Chí tuyến.
Đáp án B.
Giải thích: SGK/23, địa lí 10 cơ bản.
Câu 11: Trong khoảng thời gian từ 21 – 3 đến 23 – 9, bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời nên hiện tượng ngày và đêm diễn ra thế nào?
A. Ngày và đêm bằng nhau.
B. Ngày và đêm khác nhau.
C. Ngày ngắn hơn đêm.
D. Ngày dài hơn đêm.
Đáp án D.
Giải thích: Bán cầu ngả về phía Mặt Trời sẽ có ngày dài hơn đêm. Từ ngày 21/3 đến ngày 23/9 là thời kì bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời, đường phân chia sáng tối ở phía sau vòng cực Bắc nên bán cầu Bắc có ngày dài hơn đêm (đây là thời kì nửa năm mùa nóng ở bán cầu Bắc).
Câu 12: Trong khoảng thời gian từ 21 – 3 đến 23 – 9 ở bán cầu Bắc có ngày dài hơn đêm do
A. Bán cầu Bắc là mùa xuân và mùa hạ.
B. Vận tốc chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời giảm đi.
C. Bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời.
D. Bán cầu Bắc chếch xa Mặt Trời.
Đáp án C.
Giải thích: Bán cầu ngả về phía Mặt Trời sẽ có ngày dài hơn đêm. Từ 21/3 đến 23/9 là thời kì bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời, đường phân chia sáng tối ở phía sau vòng cực Bắc nên bán cầu Bắc có ngày dài hơn đêm. Đây là thời kì nửa năm mùa nóng ở bán cầu Bắc.
Câu 13: Lượng nhiệt nhận được từ Mặt Trời tại 1 điểm phụ thuộc nhiều vào
A. Góc nhập xạ và thời gian được chiếu sáng.
B. Thời gian được chiếu sáng và vận tốc tự quay của Trái Đất.
C. Vận tốc chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời.
D. Khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời.
Đáp án A.
Giải thích:
– Các địa điểm ở vĩ độ thấp có góc nhập xã càng lớn nên nhận được lượng nhiệt càng lớn.
– Trong năm, nhiệt độ các địa điểm sẽ có sự thay đổi theo mùa: mùa đông được chiếu sáng ít nên nền nhiệt thấp; mùa hạ nắng nóng nên nền nhiệt cao hơn.
Như vậy lượng nhiệt nhận được từ Mặt Trời tại 1 điểm phụ thuộc nhiều vào: góc nhập xạ và thời gian được chiếu sáng.
Câu 14: Từ hai cực đi về Xích đạo, chênh lệch giữa ngày và đêm:
A. Càng giảm.
B. Tùy theo mỗi nửa cầu.
C. Càng tăng.
D. Khác nhau theo mùa.
Đáp án A.
Giải thích: Theo vĩ độ: Ở xích đạo quanh năm ngày bằng đêm; Càng xa Xích đạo thời gian ngày và đêm càng chênh lệch; Tại vòng cực đến cực ngày hoặc đêm bằng 24 giờ và ở cực coó 6 tháng ngày và 6 tháng đêm. Như vậy, từ hai cực về Xích đạo, chênh lệch ngày và đêm càng nhỏ và ngược lại.
Câu 15: Từ xích đạo đi về hai cực, chênh lệch giữa ngày và đêm
A. Càng giảm
B. Tùy theo mỗi nửa cầu
C. Càng tăng
D. Khác nhau theo mùa
Đáp án C.
Giải thích: Theo vĩ độ: Ở xích đạo quanh năm ngày bằng đêm; Càng xa Xích đạo thời gian ngày và đêm càng chênh lệch; Tại vòng cực đến cực ngày hoặc đêm bằng 24 giờ và ở cực: Có 6 tháng ngày và 6 tháng đêm. Như vậy, từ xích đạo về hai cực, chênh lệch ngày và đêm càng lớn.
Câu 16:Cho câu tục ngữ sau: “Đêm tháng năm, chưa nằm đã sáng / Ngày tháng mười, chưa cười đã tối”. Câu tục ngữ trên thể hiện hệ quả nào của chuyển động quay quanh Mặt Trời của Trái Đất?
A. Hiện tượng mặt trời lên thiên đỉnh.
B. Các mùa trong năm.
C. Ngày, đêm luân phiên nhau.
D. Ngày đêm dài ngắn khác nhau theo mùa.
Đáp án D.
Giải thích: Nước ta nằm ở Bắc bán cầu, vì vậy câu tục ngữ trên chỉ đúng với các địa điểm cùng nằm ở Bắc bán cầu như Việt Nam.
– Đêm tháng năm, chưa nằm đã sáng -> tháng 5 là thời gian mùa nóng ở Bắc bán cầu nên có ngày dài đêm ngắn (mặt trời mọc sớm và lăn muộn).
– Ngày tháng mười, chưa cười đã tối -> tháng 10 là thời gian mùa lạnh ở Bắc bán cầu nên có ngày ngắn đêm dài (mặt trời mọc muộn và lặn sớm).
Như vậy, câu tục ngữ phản ánh hiện tượng ngày đêm dàu ngắn khác nhau theo mùa ở bán cầu Bắc.
Câu 17: Tại sao lại có chuyển động biểu kiến hàng năm của Mặt Trời?
A. Trái Đất tự quay quanh trục.
B. Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời.
C. Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời vời trục nghiêng không đổi.
D. Trái Đất chuyển động tịnh tiến quanh Mặt Trời.
Đáp án C.
Giải thích: Nguyên nhân sinh ra chuyển động biểu kiến hàng năm của Mặt Trời là Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời vời trục nghiêng không đổi.
Câu 18: “Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng / Ngày tháng mười chưa cười đã tối“. Câu tục ngữ này chỉ đúng trong trường hợp ở
A. Bắc bán cầu.
B. Nam bán cầu.
C. Cả hai bán cầu.
D. Không bán cầu nào.
Đáp án A.
Giải thích: Nước ta nằm ở Bắc bán cầu, vì vậy câu tục ngữ trên chỉ đúng với các địa điểm cùng nằm ở Bắc bán cầu như Việt Nam:
– Đêm tháng năm, chưa nằm đã sáng -> tháng 5 là thời gian mùa nóng ở Bắc bán cầu nên có ngày dài đêm ngắn (mặt trời mọc sớm và lặn muộn).
– Ngày tháng mười, chưa cười đã tối -> tháng 10 là thời gian mùa lạnh ở Bắc bán cầu nên có ngày ngắn đêm dài (mặt trời mọc muộn và lặn sớm).
=> Câu tục ngữ phản ánh hiện tượng ngày đêm dàu ngắn khác nhau theo mùa ở bán cầu Bắc.
Câu 19: Nước ta có tọa độ địa lí: từ 23033’B đến 8034’B. Vậy một năm nước ta có bao nhiêu lần Mặt Trời lên thiên đỉnh?
A. 3 lần
B. 1 lần
C. 2 lần
D. 4 lần
Đáp án C.
Giải thích: Nước ta có tọa độ từ 23033’B đến 8034’B -> nước ta nằm trong vùng nội chí tuyến. Do vậy trong năm nước ta có 2 lần Mặt Trời lên thiên đỉnh.
Câu 20: Vì sao trên Trái Đất lại có hiện tượng mùa?
A. Trái Đất tự quay từ Tây sang Đông.
B. Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời theo hướng từ Tây sang Đông.
C. Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời theo một trục nghiêng với góc nghiêng không đổi.
D. Trái Đất chuyển động tịnh tiến quanh trục.
Đáp án C.
Giải thích: Nguyên nhân sinh ra hiện tượng mùa trên Trái Đất là do Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời theo một trục nghiêng với góc nghiêng không đổi trong quá trình chuyển động.
Câu 21: Bốn địa điểm trên đất nước ta lần lượt từ Nam lên Bắc là thành phố Hồ Chí Minh, Nha Trang, Vinh, Hà Nội nơi có 2 lần Mặt Trời đi qua thiên đỉnh gần nhau nhất là
A. Tp. Hồ Chí Minh.
B. Nha Trang.
C. Vinh.
D. Hà Nội.
Đáp án D.
Giải thích: Do TP. Hồ Chí Minh ở gần Xích đạo nhất nên thời gian Mặt Trời đi qua thiên đỉnh xa nhau nhất, tiếp đến là Nha Trang, Vinh và Hà Nội (gần chí tuyến Bắc) là địa điểm có hiện tượng Mặt Trời lên thiên đỉnh gần nhau nhất.
Câu 22: Cho biết giờ bắt đầu làm việc của một công ty ở TP. Hồ Chí Minh như sau:
Qua bảng trên, cho biết sự điều chỉnh giờ làm của công ty trên để phù hợp với hiện tượng nào dưới đây?
A. Ngày, đêm luân phiên nhau.
B. Giờ trên Trái Đất và đường chuyển ngày quốc tế.
C. Ngày, đêm dài ngắn khác nhau theo vĩ độ.
D. Ngày, đêm dài ngắn khác nhau theo mùa.
Đáp án D.
Giải thích: Quan sát thấy:
– Mùa hè: buổi sáng bắt đầu sớm và buổi chiều bắt đầu muộn – kết thúc muộn hơn
– Mùa đông: buổi sáng bắt đầu muộn và buổi chiều bắt đầu sớm – kết thúc sớm hơn.
=> Lịch làm việc như trên phù hợp với thời gian ngày đêm dài ngắn khác nhau theo mùa ở nước ta: mùa hạ ngày dài đêm ngắn (mặt trời mọc sớm, lặn muộn); mùa đông ngày ngắn đêm dài (mặt trời mọc muộn mà lặn sớm).
Câu 23: Tại sao trong khoảng thời gian từ 21 – 3 đến 23 – 9 ở bán cầu Bắc có ngày dài hơn đêm?
A. Bán cầu Bắc là mùa xuân và mùa hạ.
B. Vận tốc chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời giảm đi.
C. Bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời.
D. Bán cầu Bắc chếch xa Mặt Trời.
Đáp án C.
Giải thích: Trong khoảng thời gian từ 21 – 3 đến 23 – 9 ở bán cầu Bắc có ngày dài hơn đêm do bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời.
Câu 24: Cho biết lịch học theo mùa của một trường cấp 3 ở Hà Nội như sau: 
A. Ngày, đêm dài ngắn khác nhau theo vĩ độ.
B. Ngày, đêm dài ngắn khác nhau theo mùa.
C. Ngày, đêm luân phiên nhau.
D. Giờ trên Trái Đất và đường chuyển ngày quốc tế.
Đáp án B.
Giải thích: Quan sát thấy:
– Mùa hè: buổi sáng bắt đầu sớm và buổi chiều bắt đầu muộn – kết thúc muộn hơn.
– Mùa đông: buổi sáng bắt đầu muộn và buổi chiều bắt đầu sớm, kết thúc sớm hơn.
=> Lịch học như trên phù hợp với thời gian ngày đêm dài ngắn khác nhau theo mùa ở nước ta: mùa hạ ngày dài đêm ngắn (mặt trời mọc sớm, lặn muộn); mùa đông ngày ngắn đêm dài (mặt trời mọc muộn mà lặn sớm).
Câu 25: Bốn địa điểm trên đất nước ta lần lượt từ Nam lên Bắc là thành phố Hồ Chí Minh, Nha Trang, Vinh, Hà Nội nơi có 2 lần Mặt Trời đi qua thiên đỉnh xa nhau nhất là
A. Tp. Hồ Chí Minh.
B. Nha Trang.
C. Vinh.
D. Hà Nội
Đáp án A.
Giải thích: Bốn địa điểm trên đất nước ta lần lượt từ Nam lên Bắc là thành phố Hồ Chí Minh, Nha Trang, Vinh, Hà Nội nơi có 2 lần Mặt Trời đi qua thiên đỉnh xa nhau nhất là Tp. Hồ Chí Minh do tỉnh này nằm gần xích Đạo hơn chí tuyến.
Câu 26: Giả sử Trái Đất không tự quay quanh trục mà chỉ chuyển động quanh Mặt Trời thì khi đó, ở bề mặt Trái Đất có sự sống không?
A. Trên Trái Đất vẫn có sự sống.
B. Trên Trái Đất không có sự sống.
C. Tùy thuộc vào từng địa điểm.
D. Chỉ có Xích đạo tồn tại sự sống.
Đáp án B.
Giải thích:
– Hãy tưởng tượng Trái Đất hình cầu và chuyển động trên quỹ đạo hình elip xung quanh Mặt Trời trong một năm (12 tháng) lúc này một nửa cầu được chiếu sáng, nửa kia bị khuất trong bóng tối phải đi hết nửa vòng tròn elip (mất 6 tháng) thì nửa cầu chiếu sáng mới bị khuất sau tia sáng mặt trời và chìm trong bóng tối.
– Do vậy, nếu Trái Đất vẫn chuyển động tịnh tiến xung quanh Mặt Trời nhưng không chuyển động quanh trục thì thì lúc đó trên trái đất vẫn có ngày đêm, nhưng một năm chỉ có một ngày đêm. Ngày sẽ dài 6 tháng và đêm cũng dài 6 tháng đối với tất cả mọi nơi trên Trái Đất.
– Ban ngày (dài 6 tháng), mặt đất sẽ tích một lượng nhiệt nhiệt rất lớn và nóng lên dữ dội. Trong khi đó ban đêm (dài 6 tháng) mặt đất lại tỏa ra một lượng nhiệt rất lớn, làm cho nhiệt độ hạ xuống hết sự thấp -> trên bề mặt Trái Đất không thể tồn tại sự sống được.
Câu 27: Ở bán cầu Nam, ngày nào có sự chênh lệch thời gian ban ngày và thời gian ban đêm lớn nhất trong năm?
A. Ngày 21 – 3.
B. Ngày 22 – 6.
C. Ngày 23 – 9.
D. Ngày 22 – 12.
Đáp án D.
Giải thích: Ở bán cầu Nam, vào ngày 22/12 có sự chênh lệch thời gian ban ngày và thời gian ban đêm lớn nhất trong năm. Vào ngày 22 – 12 Mặt Trời lên thiên đỉnh ở chí tuyến Nam nên tất cả các địa điểm ở bán cầu Nam đều có ngày dài nhất trong năm.
Câu 28: Giả sử Trái Đất không tự quay quanh trục mà chỉ chuyển động quanh Mặt Trời thì thời gian ngày, đêm trên Trái Đất là
A. 6 tháng ngày, 6 tháng đêm.
B. 12 tháng ngày, không có ban đêm.
C. 3 tháng ngày, 9 tháng đêm.
D. 12 tháng đêm, không có ban ngày.
Đáp án A.
Giải thích: Hãy tưởng tượng Trái Đất hình cầu và chuyển động trên quỹ đạo hình elip xung quanh Mặt Trời trong một năm (12 tháng) lúc này một nửa cầu được chiếu sáng, nửa kia bị khuất trong bóng tối phải đi hết nửa vòng tròn elip (mất 6 tháng) thì nửa cầu chiếu sáng mới bị khuất sau tia sáng mặt trời và chìm trong bóng tối. Do vậy, nếu Trái Đất vẫn chuyển động tịnh tiến xung quanh Mặt Trời nhưng không chuyển động quanh trục thì thì lúc đó trên trái đất vẫn có ngày đêm, nhưng một năm chỉ có một ngày đêm. Ngày sẽ dài 6 tháng và đêm cũng dài 6 tháng đối với tất cả mọi nơi trên Trái Đất.
Câu 29: Tại sao có hiện tượng ngày và đêm dài ngắn theo mùa?
A. Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời với vận tốc không đổi.
B. Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời với chu kì một năm.
C. Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời với trục nghiêng không đổi.
D. Trái Đất hình cầu.
Đáp án C.
Giải thích: Nguyên nhân sinh ra hiện tượng ngày và đêm dài ngắn theo mùa là do Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời với trục nghiêng không đổi.
Câu 30: Mùa nào trong năm có ngày ngắn hơn đêm và xu hướng ngày càng dài ra, đêm càng ngắn lại?
A. Mùa hạ.
B. Mùa đông.
C. Mùa xuân.
D. Mùa thu.
Đáp án B.
Giải thích: Vào mùa đông trong năm có ngày ngắn hơn đêm và xu hướng ngày càng dài ra và đêm càng ngắn lại.