Đọc thêm: Lời tiễn dặn (trích Tiễn dặn người yêu – truyện thơ dân tộc Thái) –

Tiễn dặn người yêu (Xống chụ xon xao) của dân tộc Thái là một truyện thơ nổi tiếng trong kho tàng truyện thơ các dân tộc thiểu số. Với 1846 câu thơ, Tiễn dặn người yêu là lời nhân vật trong cuộc kể lại câu chuyện tình yêu-hôn nhân của vợ chồng mình. Hai người vốn làm bạn với nhau từ thời thơ ấu. Lớn lên, họ yêu nhau. Nhưng khi chàng trai nhờ người làm mối dẫn đến xin cho ở rể thì Tranh bìa 1 cuốn Tiên dặn người yêu cha mẹ cô gái gạt phắt. Họ đang lo lắng (NXB Văn hoá dân tộc, 1977) chưa biết tính sao thì một anh chàng lạ đến xin làm rể. Dẫu kẻ này chuẩn bị lễ vật cẩu thả, ứng xử vừa hèn hạ vừa thiếu lễ độ nhưng cha mẹ cô gái vì tối mắt trước tiền bạc, đã vội bằng lòng. Chàng trai đau khổ bỏ nhà ra đi, quyết làm giàu rồi sẽ trở về xin cưới cô gái. Cô gái ở lại kiên tâm chờ đợi người yêu. Hết hạn ở rể”, người kia xin cưới. Đúng lúc đó, chàng trai trở về và đã giàu có, nhưng giờ cô gái thuộc về kẻ khác mất rồi. Anh đau đớn đi theo tiễn dặn người yêu đã cùng gắn bó từ lâu. Theo lời chàng trai dặn, cô gái cố làm ra vẻ vụng về, khiến nhà chồng chán mà trả cô về nhà cha mẹ. Nhưng cô gái liền bị cha mẹ bán vào cửa nhà quan. Thất vọng quá, cô càng đau khổ, phá phách mạnh hơn: “Giã gạo – quăng chày: Phơi thóc – chửi sàn, mắng cót; Dỡxôi – quật mâm vỡ” cốt sao được trả về cho gia đình. Nhưng nhà quan đã mua đứt cô rồi, không thể trả lại. Họ đưa cô ra chợ bán, nhưng chẳng ai buồn hỏi đến. Tàn chợ, để khỏi đem cô gái về, họ đổi cô lấy một cuộn lá dong. Người đổi được cô gái ngờ đâu… chính là người yêu thuở trước.(1) Người Thái xưa có tục ở rể: trước khi lấy được cô gái làm vợ, chàng trai phải qua hai giai đoạn ở rể – từ 1 đến 3 năm là rể ngoài (đi làm cho nhà vợ và ở như khách); từ 3 đến 7 năm được làm rể trong (sống cùng vợ ở nhà vợ). Sau đó chàng trai mới đưa vợ về nhà mình.93 Nhưng chàng giờ đã có nhà cao cửa rộng, làm sao nhận ra cô gái trong thân phận tôi đòi nhếch nhác, tiều tuy! Một ngày mưa, không đi nương, ngồi bên bếp lửa, cô gái tủi phận đem chiếc đàn môi”, kỉ vật tình yêu ra thổi, gợi lại lời thề thốt thuở nào. Chàng trai bàng hoàng nhận ra người yêu và quyết sẻ đôi tài sản đưa tiễn người vợ về nhà cha mẹ, rồi họ cưới nhau cho trọn lời ước cũ: “Không lấy được nhau khi mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông; Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi goá bụa về già.”.Đoạn trích dưới đây miêu tả rất rõ tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn cô gái về nhà chồng và phải chứng kiến cảnh cô bị chính người chồng đánh đập. Lời tiễn dặn gồm hai đoạn đều là lời của chàng trai. Đoạn (lời) đầu từ câu “Quảy gánh…” đến “… goá bụa về già”; đoạn (lời) thứ hai từ câu “Dậy đi em…” đến hết.WẵN BắN 1. Quảy gánh qua đồng rộng,Người đẹp anh yêu cất bước theo chồng. Vừa đi vừa ngoảnh lại, Vừa đi Vừa ngoái trông, Chân bước xa lòng càng đau nhớ. Em tới rừng ớt ngắt lá ớt ngồi chờ, Tới rừng cà ngắt lá cà ngồi đợi, Tới rừng lá ngón” ngóng trông. Anh tới nơi, em bẻ lá xanh em ngồi; Được nhủ đôi câu, anh mới đành lòng quay lại, Được dặn đôi lời, anh yêu emo” mới chịu quay đi. […] Xin hãy cho anh kề vóc mảnh, Quấn quanh vaiủ lấy hương người, Cho mai sau lửa xác đượm hơi”, Một lát bên em thay lời tiễn dặn !(1) Đàn môi là thứ nhạc cụ nhỏ làm bằng miếng đồng mỏng, dài như chiếc lá tre, ngậm trong miệng rỗi dùng tay gảy một đầu cho rung lên hoà cùng hơi thở, tạo nên âm thanh để diễn đạt tình cảm. (2) Điêu Chính Ngâu chú thích ba câu 6, 7, 8 như sau: “Ngồi trên lá ớt, lá cà gai, lá ngôn là những lá độc. Ý nói mong chờ người yêu không thấy” (Tiễn dặn người yêu, Sđd, tr.47), (3) Anh yêu em : tức “anh yêu của em”. Trong dân ca Thái và trong Tiễn dặn người yêu, nhân vật người con trai thường tự xưng như thế (cũng vậy, người con gái thường tự xưng “em yêu anh”), (4). Người Thái đen có tục hoả táng (thiêu xác). Muốn xác cháy đượm, vong hỗn được siêu thoát theo quan niệm xưa của họ, cần có hơi hương của người thân yêu nhất. Cùng với thi hài, người ta đốt theo khăn, áo, vải hoặc vài ba sợi tóc của người thân coi như “thêm dầu” cho giàn hoả. Câu thơ ý nói: Không lấy được nhau coi như suốt đời không còn có ai thân yêu, đành mượn hơi hương da thịt người yêu ngay từ lúc này để mai sau có chết cũng không đến nỗi thành kẻ cô đơn, lửa xác được nhờ hơi ngày nay mà cháy đượm, vong hỗn được siêu thoát.94Con nhỏ hãy đưa anh ẳm, Béxinh hãy đưa anh bồng, Cho anh bế con dòng, đừng ngượng, Nựng con rồng, con phượng”, đừng buồn.[…]”Đôi ta yêu nhau, đợi tới tháng Năm lau nở, Đợi mùa nước đỏ (” cá về,Đợi chim tăng ló°) hót gọi hè. Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông, Không lấy được nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi goá bụa về già.”| 2. – “Dậy đi em, dậy đi em ơi ! Dậy rũ áo kẻo bọo, Dậy phủiáo kẻo lấm ! Đầu bù anh chải cho, Tóc rối đưa anh búi hộ !” Anh chặt tre về đốt gióng đầu, Chặt tre dày, anh hun gióng giữa, Lamo’ống thuốc này em uống khỏi đau. Tơ rối đôi ta cùng gỡ, Tơ vò ta vuốt lại quay guồng; Quay lại guồng gỗ tốt cán thuôn, Về với người ta thương thuở cũ. Chết ba năm hình còn treo đó; Chết thành sông, Vục nước uống mát lòng, Chết thành đất, mọc dây trầu xanh thắm, Chết thành bèo, ta trôi nổiao chung, Chết thành muôi, ta múc xuống cùng bát, Chết thành hồn, chung một mái, song Song, Hỡi gốc dưa yêu mọc ngoài cồn cát, Nước ngập gốc đáng lụi, đừng lụi, Nước ngập rễ đáng bềnh, đừng bềnh. (1) “Con nhỏ”, “bé xinh”, “con dòng” (dòng dõi), “con rồng, con phượng” là cách gọi yêu củachàng trai đối với con riêng của cô gái. {2} Mùa nước đó: mùa nước lũ.o gkêu) lông đẹp, màu xanh, hót vào mùa hạ, tiếng hót cao và buồn. (4). Từ đây “—- 1 l ܓ1 ܢܝ ܬܝ ܗܝ ܢܝ ܒ –ܠܐ ܒܝ ܡܘܚܪܘ ܥܝܠܐ ܗܘ ܐ ܢ ܬܝܬܐ ܀ bị nhắchồng đánh đập, hắt hủi. Câử này ý nói: cô gái bị đánh, ngã xuống đất, quần áo lấm bụi và các thứ sâu bọ dưới đất. – ܇ – ܥ – 3±. ܬ ܕ ܢܝܢܝܢ ܒ ܦ ܢ ܠܐ- ܠܐ — ܐ – ܬܢ- ܨ – ܩ Toàn bộ đoạn trích là lời của chàng trai. Hình ảnh cô gái chỉ hiện lên gián tiếp qua lời của anh, nghĩa là qua cảm nhận của chàng trai. 1. Diễn biến tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn người yêu về nhà chồng như thế nào ? Hãy phân tích những câu thơ, những dẫn chứng thể hiện tâm trạng đó. 2. Phân tích những câu thơ mô tả hành động, tâm trạng của cô gái trên đường về nhà chồng. Cách mô tả ấy biểu lộ tình yêu của chàng trai đối với cô gái như thế nào ? 3. Phân tích những câu thơ, những chi tiết thể hiện thái độ, cử chỉ ân cần của chàng trai đối với cô gái trong những ngày anh còn lưu lại ở nhà chồng của cô. 4. Đoạn trích sử dụng rất nhiều câu thơ có dùng phép điệp (từ ngữ, hình ảnh, kiểu câu). Hãy tìm và nhận xét giá trị biểu cảm của những câu thơ đó.(1) Câu thơ sử dụng hình ảnh so sánh mượn từ tích truyện cổ Chàng. Lú – nàng Ua của dân tộcKháng [Xá – Tây Bắ hàng Lú và nàng Ủ hau tha thiết từ nhỏ, lớn lên Ua bị cha mẹg gå ich Ởng có thế gtự vẫn, kiện lên đến Trời. Nhưng chính Trời- – – – – -L Họ bị đày thành hai ngôi sao (sao Khun. Lú, sao. Nàng UJa) 星(2) Bản trâu ngoài chợ: trâu bán xong không tìm lại được; thu lúa muôn bông: lúa sau khi gặt không còn biết bông nào của ruộng nào.(3) Tàn đời gió:h — ừ lúc gió nổi đến khi gió lặng l đời gió, một trận gió) lels — ܢܝܬܐ – ܠ ܬ ܬܐ ܢ ܬܝ ܧ ܀ – – – -96

Bài giải này có hữu ích với bạn không?

Đọc thêm: Lời tiễn dặn (trích Tiễn dặn người yêu – truyện thơ dân tộc Thái)

--Chọn Bài--

↡

Tài liệu trên trang là MIỄN PHÍ, các bạn vui lòng KHÔNG trả phí dưới BẤT KỲ hình thức nào!