Xưng hô trong hội thoại –

Hãy nêu một số từ ngữ dùng để xưng hô trong tiếng Việt và cho biết cách dùng những từ ngữ đó. Đọc các đoạn trích sau (trích từ tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu kícủa Tô Hoài) và thực hiện yêu cầu nêu ở dưới a) Dê Choắt nhìn tôi mà rằng: – 4nh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang bên nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đen có đưa nào đến bắt nạt thì em Chạy sang.38Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xi một hơi rõ dài. Rồi, với bộ điệu khinh khỉnh, tôi măng:- Hức / Thông ngách sang nhà ta ? Dễ nghe nhỉ / Chứ mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, ỉm cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết /Tôi về không một chút bận tâm.b) Choắt không dậy được nữa, nằm thoi thóp. Thấỹ thế tôi hốt hoảng quỳ xuống, nâng đầu Choắt lên mà than rằng:- Nào tôi đầu biết cơ sự lại ra nông nổi này / Tôi hối lăm / Tôi hối hận lắm. 4nh mà chết là chỉ tại cái tội ngông cuồng dại dột của tôi. Tôi biết làm thế nào bây giờ ?Tôi không ngờ Dê Choắt nói với tôi một câu như thế này:– Thôi, tôi ốm yếu quá rồi, chết cũng được. Nhưng trước khi nhắm mắt tôi khuyên anh : ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấý.Xác định các từ ngữ xưng hô trong hai đoạn trích trên. Phân tích sự thay đổi về cách xưng hô của Dế Mèn và Dế Choắt trong đoạn trích (a) và đoạn trích (b). Giải thích sự thay đổi đó.Chỉ nhớ • Tiếng Việt có một hệ thống từ ngữ xưng hô rất phong phú, tỉnh tế vàgiàu sắc thái biểu cảm.• Người nói cần căn cứ vào đối tượng và các đặc điểm khác của tình huống giao tiếp để xưng hô cho thích hợp.II – LUYÊN TÂP1. Có lần, một giáo sư Việt Nam nhận được thư mời dự đám cưới của một nữ học viên người châu Âu đang học tiếng Việt. Trong thư có dòng chữ:Ngày mai, chúng ta làm lễ thành hôn, mời thầy đến dựLời mời trên có sự nhầm lẫn trong cách dùng từ như thế nào ? Vì sao có sự nhầm lẫn đó?39 2. Trong các văn bản khoa học, nhiều khi tác giả của văn bản chỉ là một người nhưng vẫn xưng chúng tôi chứ không xưng tôi Giải thích vì sao.3. Đọc đoạn trích sau:Đứa bé nghe tiếng rao, bổng dưng cất tiếng nói: “Mẹ ra mời sứ giả vào đây.” Sứ giả vào, đứa bé bảo: “Ông về tâu với vua sắm cho ta một con ngựa sắt một cái roi sắt và một tấm áo giáp sắt ta sẽ phá tan lũ giặc này.”(Thánh Giớng) Phân tích từ xưng hô mà cậu bé dùng để nói với mẹ mình và với sứ giả. Cách xưng hô như vậy nhằm thể hiện điều gì ?4. Phân tích cách dùng từ xưng hô và thái độ của người nói trong câu chuyện sau:Chuyện kể một danh tướng có lần đi ngang qua trường học cũ của mình, liền ghé vào thăm. Ông gặp lại người thầy từng dạy mình hồi nhỏ và kính cẩn thưa:- Thưa thầy, thầy còn nhớ con không ? Con là… Người thầy giáo già hoảng hốt: – Thưa ngài, ngai lầ.- Thưa thầy, với thầy, con vẫn là đưa học trò cũ. Con có được những thành công hôm nay là nhờ sự giáo dục của thầy ngày nào.5. Đọc đoạn trích sau: Đọc bản “Tuyên ngôn Độc lập” đến nửa chừng, Bác dừng lại và bồng dưng hỏi: – Tôi nói, đồng bào nghe rõ không ? Một triệu con người cùng đáp, tiếng dậy Vang như sấm:- Co. o. 6… /Từ giây phút đó, Bắc cùng với cả biển người đã hoà làm một.(Võ Nguyên Giáp kể, Hữu Mai ghi, Những năm tháng không thể nào quér)40Phân tích tác động của việc dùng từ xưng hô trong câu nói của Bác. (Chú ý so sánh : Trước năm 1945, người đứng đầu nhà nước có xưng hô với người dân của mình như vậy không ?)6. Đọc đoạn trích sau, chú ý những từ ngữ in đậm.Gỡ đầu roi xuống đất cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xất cũ :- Thằng kia / Ông tưởng mảy chết đêm qua, còn sống đấy ả ? Nộp tiền suru / Mau /Hoảng quá, anh Dậu vội để bát cháo xuống phản và lăn đùng ra đó, không nói được câu gì. Người nhà lí trưởng cười một cách mỉa mai:-4nh ta lại sắp phải gió như đêm qua đâỹ / Rồi hắn chỉ luôn vào mặt chị Dậu :- Chỉ khẩt tiền sưu đến chiều mai phải không ? Đây / Chi hãy nói với ông cai, để ông ấỹ ra đình kêu với quan cho / Chứông lí tôi thì không có quyền dám cho chỉ khất một giờ nào nữa !Chự Lậu run run,- Nhà cháu đã túng lại phải đóng cả suất sưu của chú nó nữa, nên mới lôi thôi như thế. Chứ cháu có dám bỏ bề tiền sưu của nhà nước đâu ? Hai ông làm phức nói với ông lí cho cháu khẩt.Cai lệ không để cho chỉ được nói hết câu, trợn ngược hai mắt hắn quát:- May định nói cho cha mày nghe đấý ả ? sưu của nhà nước mà dám mở mồm xin khẩt/Chị Dậu vẩn thiết tha :- Khốn nạn / Nhà cháu đã không có, dầu ông chửi măng cũng đến thế thôi. Xin ông trông lại /Cai lệ vẩn giọng hầm hẻ:- Nếu không có tiền nộp sưu cho ông bây giờ, thì ông sẽ dỡ cả nhà mày đi, chửi mắng thôi.à /Rồi hắn quay ra bảo anh người nhà lí trưởng: – Không hơi đâu mà nói với nó, trói cổ thẳng chồng nó lại, điệu ra đình kia /41Người nhà lí trưởng hình như không dám hành hạ một người ốm nặng, sợ hoặc xảy ra sự gì, hăn cứ lớng ngóng ngơ ngác, muốn nói mà không dám nói Đùng đùng, cai lệ giật phắt cái thừng trong tay anh này và chạy sầm sập đến chổ anh Lẩu.Chị Dậu xám mặt vội vàng đặt con xuống đất chạy đến đỡ lấý tay hắn: – Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được mộtoức, ông tha cho / – Tha này / Tha này /Vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực chị Dậu mấỹ bịch rổi lại sân đến để trói anh Dậu.Hình như tức quá không thể chịu được, chị Dậu liều mạng cự lại. – Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ / Cai lệ tất vào mặt chỉ một cái đánh bốp, rồi hắn cứ nhảy vào cạnh anh Dậu. Chị Dậu nghiên hai hàm răng: – Mây trói ngay chồng bả đi, bả cho mày xem /(Ngô Tất Tố, Tất đền) Các từ ngữ xưng hô trong đoạn trích trên được ai dùng và dùng với ai ? Phântích vị thế xã hội, thái độ, tính cách của từng nhân vật qua cách xưng hô của họ. Nhận xét sự thay đổi cách xưng hô của chị Dậu và giải thích lí do của sự thay đổi đó.

Bài giải này có hữu ích với bạn không?

Xưng hô trong hội thoại

--Chọn Bài--

↡

Tài liệu trên trang là MIỄN PHÍ, các bạn vui lòng KHÔNG trả phí dưới BẤT KỲ hình thức nào!