Xem toàn bộ tài liệu Lớp 8: tại đây
A. Soạn bài Ông đồ (ngắn nhất)
Câu 1 :
– Trong 1+2: hình ảnh ông Đồ viết chữ nho ngày Tết là một hình ảnh đẹp. Đó là thời đắc ý của ông. Ông đem lại niềm vui cho nhiều người khi viết câu đối tết.
– Khổ 3+4: vẫn diễn tả không gian ấy, thời gian ấy, nhưng không khí khác: vắng vẻ theo từng năm, đến giờ thì hầu như không còn “người thuê viết”. Giấy cũng buồn, mực cũng sầu. Lá vàng rơi – biểu hiện của sự tàn úa, lại kèm mưa bụi bay. Lạnh lẽo và buồn thảm.
⇒ Sự khác nhau gợi cho người đọc cảm xúc thương cảm ông đồ, ông đang bị gạt ra ngoài cuộc sống, ông đang bị lãng quên cùng với thú chơi câu đối một thời.
Câu 2 :
Nỗi lòng của tác giả đối với ông đồ: Nỗi niềm thương tiếc của tác giả đối với ông đồ, với giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Câu 3 :
Không chỉ hay ở nội dung hoài niệm, bài thơ còn hay ở nghệ thuật:
+ Thơ ngũ ngôn được sử dụng, khai thác có hiệu quả nghệ thuật cao.
+ Ngôn ngữ trong thơ rất trong sáng, giản dị, hàm súc, đầy khơi gợi.
+ Có những câu thơ rất cổ điển, có sức sống lâu dài.
+ Cách dựng hai cảnh tương phản thể hiện rõ chủ đề.
+ Kết cấu đầu cuối tương ứng cho thấy sự tàn tạ của nền nho học mà cũng là một phần của nền văn hóa cổ Việt Nam.
Câu 4 :
Những câu thơ “giấy đỏ buồn không thắm /mực đọng trong nghiên sầu/ lá vàng rơi trên giấy/ ngoài giời mưa bụi bay” là những câu thơ tả cảnh ngụ tình. Tác giả dùng biện pháp nhân hóa làm cho giấy – mực, những vật vô tri vô giác cũng biết sầu buồn. Cảnh buồn và cô đơn nên người cũng buồn và cô đơn.
B. Tác giả
– Vũ Đình Liên (1913 – 1996)
– Quê quán: Quê gốc là ở Hải Dương nhưng sống chủ yếu ở Hà Nội.
– Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác:
+ Là một trong những nhà thơ lớp đầu tiên của phong trào thơ mới.
+ Ngoài sáng tác thơ, ông còn nghiên cứu, dịch thuật, giảng dạy văn học.
– Phong cách sáng tác: Thơ ông mang nặng nỗi niềm xưa, nỗi niềm hoài cổ, hoài vọng.
– Tác phẩm tiêu biểu: Lũy tre xanh, Mùa xuân cộng sản, Hạnh phúc…
C. Tác phẩm
– Hoàn cảnh sáng tác: Từ đầu thế kỉ XX, nền văn Hán học và chữ Nho ngày càng suy vi trong đời sống văn hóa Việt Nam, khi mà Tây học du nhập vào Việt Nam, có lẽ vì đó mà hình ảnh những ông đồ đã bị xã hội bỏ quên và dần vắng bóng. Vũ Đình Liên đã viết bài thơ Ông đồ thể hiện niềm ngậm ngùi, day dứt về cảnh cũ, người xưa.
– Thể thơ: 5 chữ.
– Bố cục: 3 phần
+ Phần 1 (Hai khổ thơ đầu): Hình ảnh ông đồ thời Nho học còn thịnh hành, thịnh thế
+ Phần 2 (Hai khổ tiếp theo): Hình ảnh ông đồ khi Nho học suy vi (lụi tàn)
+ Phần 3 (Còn lại): Tâm tư thầm kín, niềm tiếc thương tác giả gửi gắm.
– Giá trị nội dung: Tác phẩm khắc họa thành công hình cảnh đáng thương của ông đồ thời vắng bóng, đồng thời gửi gắm niềm thương cảm chân thành của nhà thơ trước một lớp người dần đi vào quá khứ, khơi gợi được niềm xúc động tự vấn của nhiều độc giả.
– Giá trị nghệ thuật:
+ Bài thơ được viết theo thể thơ ngũ ngôn gồm nhiều khổ.
+ Kết cấu đối lập đầu cuối tương ứng, chặt chẽ.
+ Ngôn từ trong sáng bình dị, truyền cảm.