Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10 – Kết Nối Tri Thức: tại đây
Mở đầu trang 98 KTPL lớp 10:
Theo em, quyền và nghĩa vụ của học sinh có thuộc nội dung quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân không? Vì sao?
Lời giải:
a/ Kể về các quyền và nghĩa vụ của học sinh:
– Một số quyền cơ bản:
+ Quyền sống còn: quyền cố hữu được sống, đăng kí khai sinh ngay sau khi sinh…
+ Quyền được bảo vệ: bảo vệ sức khoẻ, bảo vệ phẩm giá, giúp đỡ đặc biệt
+ Quyền phát triển: được học hành, tham gia các hoạt động xã hội…
+ Quyền tham gia: trẻ em có quyền tự do bày tỏ ý kiến…
– Nghĩa vụ của học sinh:
+ Lễ phép, quan tâm, biết ơn cha mẹ, thầy giáo, cô giáo, những người đã chăm sóc, dạy dỗ, giúp đỡ mình.
+ Cố gắng học tập, nâng cao kiến thức, rèn luyện phẩm chất đạo đức để trở thành công dân có ích cho đất nước.
b/ Nhận xét: Theo em, quyền và nghĩa vụ của học sinh có thuộc nội dung quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Vì nó được quy định trong Quyền và trách nhiệm của trẻ em, Hiến pháp Việt Nam.
Câu hỏi 1 trang 99 KTPL lớp 10:
Theo em, con người có những quyền gì? Nếu biểu hiện cụ thể của các quyền đó trong trường hợp 2 và 3?
Lời giải:
– Quyền con người, gồm:
+ Quyền bình đẳng, quyền sống;
+ Quyển bất khả xâm phạm về thân thể và được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm;
+ Quyển hiến mô, bộ phận cơ thể người và hiến xác theo quy định của luật;
+ Quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình;
+ Quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình;
+ Quyền bí mật thư tỉn, điện thoại, điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác;
+ Quyến bất khả xâm phạm về chỗ ở;
+ Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào;
+ Quyền khiếu nại, tố cáo với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân, quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp, của cải để dành, nhà ở, tư liệu sinh hoạt, tư liệu sản xuất, phần vốn góp trong doanh nghiệp hoặc trong các tổ chức kinh tế khác;
+ Quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật khống cấm;
+ Quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ, bình đẳng trong việc sử dụng các dịch vụ y tế;
+ Quyển nghiên cứu khoa học và công nghệ, sáng tạo văn học, nghệ thuật và thụ hưởng lợi ích từ các hoạt động đó;
+ Quyền hưởng thụ và tiếp cận các giá trị văn hoá, tham gia vào đời sống văn hoá, sử dụng các cơ sở văn hoá;
+ Quyền được sống trong môi trường trong lành…
– Trong trường hợp 2, cô T đã phát hiện em bé bị bỏ rơi, đưa em đến bệnh viện kiểm tra sức khoẻ, nhận em làm con nuôi và chăm sóc, nuôi dưỡng em. Việc làm của cố Tđã đảm bảo quyền sống, quyền được chăm sóc sức khoẻ cho em bé.
– Trong trường hợp 3, gia đình H đã tới cơ quan công an trình báo và yêu cầu cơ quan công an can thiệp xử lí N vi N đã dùng vũ lực bắt và giam giữ H trái luật. Hành vi của N đã xâm phạm quyến bất khả xâm phạm về thân thể của H.
Câu hỏi 2 trang 99 KTPL lớp 10:
Quyền con người được quy định trong Hiến pháp có ý nghĩa như thế nào?
Lời giải:
– Ý nghĩa của quyền con người được quy định trong Hiến pháp:
– Quy định của Hiến pháp về quyền con người là cơ sở pháp lý để bảo vệ con người, chống lại các hành vi làm tổn hại đến thân thể, danh dự, nhân phẩm, quyền lợi, sự tự do,… của con người.
– Đồng thời, các quy định này cũng thể hiện tính nhân văn, dân chủ của Đảng và Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Câu hỏi 1 trang 100 KTPL lớp 10:
Từ thông tin 1, em hãy nêu các biểu hiện cụ thể về các quyền chính trị, dân sự của công dân trong trường hợp 2 và 3.
Lời giải:
– Các biểu hiện cụ thể về các quyền chính trị, dân sự của công dân trong trường hợp 2 và 3:
– Trường hợp 2: Anh V đủ 18 tuổi được tham gia bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân xã, anh tự nhủ cố gắng để có thể ứng cử tham gia Hội đồng nhân dân xã, đóng góp công sức phát triển quê hương => biểu hiện của: quyền bầu cử và ứng cử của công dân
– Trường hợp 3: M viết bài chia sẻ về những trải nghiệm của gia đình mình trên các trang báo mạng => biểu hiện của quyền tự do đi lại và tự do báo chí, tự do ngôn luận của công dân.
Câu hỏi 2 trang 100 KTPL lớp 10:
Việc quy định các quyền về chính trị, dân sự của công dân trong Hiến pháp 2013 có ý nghĩa như thế nào?
Lời giải:
– Các quyền chính trị, dân sự của công dân được quy định trong Hiến pháp thể hiện tính dân chủ của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;
– Tạo cơ sở pháp lí và đảm bảo sự tham gia quản lí của nhà nước và xã hội, đảm bảo sụ tự do trong lĩnh vực chính trị, dân sự của công dân.
Câu hỏi 1 trang 100 KTPL lớp 10:
Em hãy nêu các biểu hiện cụ thể về những quyền kinh tế, văn hóa, xã hội của công dân trong trường hợp 2 và 3.
Lời giải:
– Trong thông tin 2, Chính phủ đã chỉ đạo xây dựng và ban hành các cơ chế, chính sách ưu tiên phát triển giáo dục và đào tạo vùng dân tộc thiểu số nhằm đảm bảo quyền học tập cho con em đồng bào dân tộc thiểu số và đảm bảo sự công bằng xã hội trong giáo dục.
– Trong thông tin 3, Đảng và Nhà nước thực hiện quyền được đảm bảo an sinh xã hội cho người dân bằng việc tích cực đẩy mạnh các chính sách an sinh xã hội cho người dân, giúp họ khắc phục khó khăn do dịch bệnh gây ra.
Câu hỏi 2 trang 100 KTPL lớp 10:
Những quyền về kinh tế, văn hóa, xã hội của công dân được quy định trong Hiến pháp năm 2013 có ý nghĩa như thế nào?
Lời giải:
– Các quyển về kinh tế, văn hoá, xã hội của công dân được quy định trong Hiến pháp năm 2013 thể hiện sự quan tâm, trách nhiệm của Đảng và Nhà nước ta đối với lợi ích, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Là căn cứ pháp lí để người dân thực hiện các hoạt động kinh tế, văn hoá, xã hội nhằm phát triển, nâng cao chất lượng cuộc sống của bản thân và gia đình về mọi mặt.
Câu hỏi 1 trang 101 KTPL lớp 10:
Em hãy nêu biểu hiện cụ thể về các nghĩa vụ công dân trong trường hợp 2 và 3.
Lời giải:
– Trong trường hợp 2, anh Q thực hiện nghĩa vụ quân sự bằng việc nhập ngũ sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông. Vào quân đội, anh quyết tâm cố gắng học tập, rèn luyện, chấp hành nhiệm vụ, thực hiện tốt nghĩa vụ trung thành và bảo vệ Tổ quốc.
– Trong trường hợp 3, anh N thực hiện nghĩa vụ nghiêm chỉnh chấp hành các quy định của Hiến pháp và pháp luật. Anh cũng thực hiện nghĩa vụ tham gia bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội bằng việc dành nhiều thời gian để tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật cho HS trên địa bàn, nhắc nhở các em thực hiện tốt nghĩa vụ của mình, góp phần giữ gìn an ninh, trật tự tại địa phương.
Câu hỏi 2 trang 101 KTPL lớp 10:
Theo em, tại sao công dân phải thực hiện tốt các nghĩa vụ của mình?
Lời giải:
– Công dân là chủ nhân của đất nước. Do đó, bên cạnh việc được hưởng các quyền và lợi ích hợp pháp thi công dân cần phải thực hiện tốt các nghĩa vụ của bản thân để thực hiện trách nhiệm làm chủ của mình đối với đất nước và xã hội.
Luyện tập 1 trang 101 KTPL lớp 10:
Lời giải:
a. Sai. Nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc là trách nhiệm của tất cả các công dân và được thực hiện trong khi đất nước xảy ra chiến tranh và cả khi hòa bình.
b. Sai. Vì tất cả mọi người đang sinh sống trên lãnh thổ Việt Nam đều được hưởng các quyền con người được quy định trong Hiến pháp 2013 nhưng chỉ công dân Việt Nam mới được hưởng các quyền công dân quy định trong Hiến pháp.
c. Đúng. Vì học sinh là những chủ thể độc lập nên sẽ được hưởng những quyền con người quy định trong Hiến pháp. Học sinh là công dân Việt Nam sẽ được hưởng các quyền công dân, tuy nhiên, một số quyền công dân sẽ được học sinh thực hiện khi đủ tuổi (ví dụ: được bầu cử khi đủ 18 tuổi…).
d. Sai. Công dân Việt Nam trong đó có học sinh sẽ phải thực hiện các nghĩa vụ của bản thân bằng những hành vi, việc làm phù hợp với năng lực và độ tuổi.
Luyện tập 2 trang 102 KTPL lớp 10:
Lời giải:
– Tình huống a. H sai khi đọc lén tin nhắn điện thoại của chị gái vì đó là quyền riêng tư của chị gái.
– Tình huống b. A đúng khi ngăn cản các bạn đọc trộm nhật kí của M vì nhật kí là quyền riêng tư, là tài sản của M, nếu chưa được M cho phép thì không được đọc.
– Tình huống c. D đúng khi khuyên M nên tích cực tham gia các buổi tổng vệ sinh làm sạch đường làng ở thôn xóm vào các ngày cuối tuần vì đó là trách nhiệm của mỗi người trong xóm.
– Tình huống d. H đúng vì quyền lựa chọn nghề nghiệp, ngành học là quyền của H.
Luyện tập 3 trang 102 KTPL lớp 10:
Tình huống a.
Dựa vào quy định của Hiến pháp năm 2013, em hãy đưa ra lời khuyên để giúp B có những ứng xử phù hợp và đúng pháp luật.
Tình huống b.
Dựa vào quy định của Hiến pháp năm 2013, em hãy đưa ra lời khuyên để giúp N.
Lời giải:
– Xử lí tình huống a. Em sẽ khuyên B, quyền được bày tỏ ý kiến là quyền của mỗi người, dù B còn nhỏ tuổi nhưng những ý kiến của B góp phần làm cho cuộc họp có nhiều ý kiến mới, B không nên ngần ngại mà hãy dũng cảm nói ra. Vì theo Điều 25 về Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân quy định: Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình.
– Xử lí tình huống b. Em sẽ khuyên N nên cố gắng tiếp tục theo học, vì học tập là quyền lợi của trẻ em, gia đình N khó khăn, N có thể cố gắng học thật giỏi để có học bổng giúp đỡ của gia đình. Bên cạnh đó, hiện nay, Đảng và Nhà nước có rất nhiều chính sách hỗ trợ những gia đình có hoàn cảnh khó khăn để con cái có thể học tốt. N có thể tìm hiểu và chia sẻ để bố mẹ cùng biết đến.
Vận dụng 1 trang 102 KTPL lớp 10:
Lời giải:
– Những việc học sinh nên làm:
+ Tuyên truyền những quy định trong Hiến pháp
+ Nhắc nhở mọi người xung quanh thực hiện Hiến pháp
+ Tìm hiểu về Hiến pháp
+ Cố gắng học tập, rèn luyện, tu dưỡng đạo đức
+ Bảo vệ Tổ quốc
+ Bảo vệ môi trường
– Những việc học sinh không nên làm:
+ Làm trái pháp luật, vi phạm pháp luật.
+ Xả rác bừa bãi
+ Không chú tâm vào việc học tập
Vận dụng 2 trang 102 KTPL lớp 10:
Lời giải:
– Trong thời gian qua, công dân huyện Quốc Oai – thành phố Hà Nội đã thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Ví dụ như:
+ Tháng 5/2021, 100% cử tri Quốc Oai tham gia bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kì 2021 – 2026.
+ Ngày 30/12/2021, tại trường THPT Nguyễn Trực, UBND huyện Quốc Oai tổ chức lễ phát động ra quân vệ sinh môi trường trước Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022.
+ Ngày 16/2/2022, 189 tân binh lên đường nhập ngũ (145 tân binh) và tham gia nghĩa vụ Công an Nhân dân (44 tân binh).
Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo