Xem toàn bộ tài liệu Lớp 9: tại đây
Giải Sách Bài Tập Lịch Sử 9 Bài 15: Phong trào cách mạng Việt Nam sau Chiến tranh thế giới thứ nhất (1919 – 1925) giúp HS giải bài tập, cung cấp cho HS những kiến thức cơ bản, chính xác, khoa học để các em có những hiểu biết cần thiết về lịch sử thế giới, nắm được những nét lớn của tiến trình lịch sử Việt Nam:
1. (trang 51 SBT Lịch Sử 9): Phong trào cách mạng thế giới nói chung và Cách mạng Việt nam nói riêng sau chiến tranh chịu tác động sâu sắc nhất bợi sự kiện
A. Cách mạng tháng Mười năm 1917 ở Nga
B. Cao trào cách mạng ở các nước Châu Âu trong những năm 1918-1923
C. Phong trào cách mạng ở Trung Quốc
D. Phong trào giải phóng dân tộc dâng cao ở Châu Á sau chiến tranh thế giới thứ nhất
Đáp án A
2. (trang 51 SBT Lịch Sử 9): Phong trào đấu tranh tiêu biểu cua giai cấp tư sản dân tộc trong những năm 1919-1925 là
A. “ người Việt Nam dùng hàng Việt Nam”.
B. Chống độc quyền
C. “ chấm dứt nội hoá, bài trừ ngoại hoá,” đấu tranh chống độc quyền cảng Sai Gòn và độc quyền xuất khẩu lúa gạo ở Nam Kì của tư bản Pháp.
D. “ Bất bạo động, bất hợp tác”
Đáp án C
3. (trang 51 SBT Lịch Sử 9): Một sự kiện xảy ra vào tháng 6-1942, được đánh giá là sự mở màn cho thời đại đấu tranh mới của dân tộc, như “ chim én báo hiệu mùa xuân”, đó là
A. Phong trào đòi thả Phan Bội Châu và đám tang Phan Châu Trinh
B. Tiếng bom của Phạm Hồng Thái Sa Diện ( Quảng Châu, Trung Quốc)
C. Cuộc bãi công của công nhân Ba Son ( Sài Gòn)
D. Phong trào “ trấn hưng nội hoá, bại trừ ngoại hoá” của giai cấp tư sản.
Đáp án B
4. (trang 51 SBT Lịch Sử 9): Sự kiện nổi bật nhất, đánh dấu bước tiến trong phong trào đấu tranh của công nhân trong những năm 1919-1925 là
A. Công nhân Sài Gòn- Chợ Lớn thành lập Công hội đỏ ( bí mật)
B. Cuộc đấu tranh đòi nghỉ làm việc ngày chủ nhật có lương của công nhân viên chức các cơ sở công thương của tư bản Pháp ở Bắc Kì
C. Những cuộc bãi công của công nhân các nhà máy dệt, rượu,.. ở Nam Định, Hà Nội, Hải Dương,…
D. Cuộc bãi công của thợ máy Ba Son.
Đáp án D
5. (trang 52 SBT Lịch Sử 9): Người từng tham gia vụ bính biến năm 1918 trên tàu chiến Pháp ở Biển Đen, sau rở thành người đứng đầu Công Hội Đỏ là
A. Phan Bội Châu B. Nguyễn Ái Quốc
C. Tôn Đức Thắng D. Phạm Hồng Thái
Đáp án C
6. (trang 52 SBT Lịch Sử 9): Điểm nổi bật của cuộc đấu tranh của công nhân Ba Son so với các cuộc đấu tranh trước đó của giai cấp công nhân là
A. Công nhân bãi công đòi tăng lương, giảm giờ làm
B. Công nhân bãi công đòi nghỉ ngày chủ nhật có lương
C. Công nhân đấu tranh nhằm ngăn cản tàu chiến Pháp trở binh lính đàn áp phong trào cách mạng Trung Quốc.
D. Tất cả các ý trên
Đáp án C
Bài tập 2. (trang 52 SBT Lịch Sử 9): Hãy nối các mốc thời gian phù hợp với các sự kiện lịch sử trong bảng sau.
| Thời gian | Sự kiên lịch sử |
| Phong trào “ chấn hưng nôi hoá, bại trừ ngoại hoá” | |
| Thành lập Công hội (bí mật) | |
| Tiếng bom Phạm Hồng Thái tại Sa Diện (Quảng Châu, Trung Quốc) | |
| Cuộc đấu tranh đòi thả Phan Bội Châu | |
| Cuộc bãi công của công nhân xưởng Ba Son | |
| Đám tang Phan Châu Trinh |
Lời giải:
| Thời gian | Sự kiên lịch sử |
| Năm 1919 | Phong trào “ chấn hưng nôi hoá, bại trừ ngoại hoá” |
| 11/1925 | Thành lập Công hội (bí mật) |
| 19-6-1924 | Tiếng bom Phạm Hồng Thái tại Sa Diện (Quảng Châu, Trung Quốc) |
| 11-1925 | Cuộc đấu tranh đòi thả Phan Bội Châu |
| 8- 1925 | Cuộc bãi công của công nhân xưởng Ba Son |
| 24-3-1926 | Đám tang Phan Châu Trinh |
Bài tập 3. (trang 52 SBT Lịch Sử 9): Hãy nối ô ở giữa với ô hai bên sao cho phù hợp với nội dung lịch sử
Lời giải:
Nối 1-a ; 2-b,d,e ; 3-c
Bài tập 4. (trang 53 SBT Lịch Sử 9): Hãy nêu mục tiêu và những điểm tích cực, hạn chế của :
1. Phong trào đấu tranh của giai cấp tư sản dân tộc sau Chiến tranh thế giới thứ nhất.
2. Phong trào đấu tranh của các tâng lớp tiểu tư sản sau Chiến tranh thế giới thứ nhất
Lời giải:
1. Phong trào đấu tranh của giai cấp tư sản dân tộc sau Chiến tranh thế giới thứ nhất.
Mục tiêu phong trào dân tộc của tư sản dân tộc chủ yếu đòi quyền lợi kinh tế, cố gắng đấu tranh chống lại sự chèn ép của tư bản nước ngoài nhưng hoạt động còn mang tính chất cải lương, phục vụ quyền lợi của tầng lớp trên, giới hạn trong khuôn khổ của chủ nghĩa thực dân.
2. Phong trào đấu tranh của các tâng lớp tiểu tư sản sau Chiến tranh thế giới thứ nhất
– Phong trào của tiểu tư sản có tác dụng thức tỉnh lòng yêu nước, truyền bá tư tưởng tự do dân chủ trong nhân dân, truyền bá những tư tưởng cách mạng mới. Mặc dù vậy, phong trào có hạn chế là đấu tranh còn bồng bột, xốc nổi, chưa có chính đảng lãnh đạo.
Bài tập 5. (trang 53 SBT Lịch Sử 9): Căn cứ vào đâu để khẳng định phong trào công nhân Việt Nam đã phát triển lên một bước cao hơn sau Chiến tranh thế giới thứ nhất?
Lời giải:
Đang biên soạn
A. Trắc nghiệm
Câu 1. Trong chương trình khai thác thuộc địa lần thứ hai, thực dân Pháp đầu tư nhiều nhất vào ngành
A. Nông nghiệp, khai mỏ
B. Công nghiệp nhẹ, nông nghiệp
C. Công nghiệp nặng, giao thông vận tải
D. Giao thông vận tải, ,nông nghiệp, khai mỏ
Câu 2. Do tác động của chương trình khai thác lần thứ hai của thức dân Pháp, xã hội Việt Nam phân hoá thành các giai cấp là
A. Địa chủ phong kiến, nông dân, công nhân
B. địa chủ phong kiến, nông dân, tư sản, tiểu tư sản, công nhân
C. nông dân, tư sản, công nhân
D. địa chủ phong kiến, nông dân, tư sản dân tộc, công nhân
Câu 3. Mâu thuẫn cơ bản nhất trong Xã Hội Việt Nam sau Chiến tranh thế giới thứ nhất là
A. giữa vô sản với tư sản
B. giữa tư sản dân tộc với tư sản Pháp
C. giữa nông dân với địa chủ phon kiến
D. giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp và Phong kiến tay sai
Câu 4. Phon trào cách mạng thế giới nói chung và cách mạng Việt Nam nói riêng sau chiến tranh chịu tác động sâu sắc nhất bởi sự kiện
A. cách mạng tháng Mười năm 1917 ở Nga
B. Cao trào cách mạng ở các nước Châu Âu trong những năm 1918-1923.
C. Phong trào cách mạng ở Trung Quốc
D. Phong trào giải phóng dân tộc dâng cao ở Châu Á sau chiến tranh thế giới thứ nhất.
Câu 5. Một sự kiện xảy ra vào tháng 6-1924, được đánh giá là sự mở màn cho thời đại đấu tranh mới của dân tộc, như “ chim én nhỏ báo hiệu mùa xuân” đó là
A. Phong trào đòi thả Phan Bội Châu và đám tang Phan Châu Trinh
B. Tiếng bom của Phạm Hồng Thái tai Sa Diện ( Quảng Châu, Trung Quốc)
C. Cuộc bãi công của công nhân Ba Son ( Sài Gòn)
D. Phong trào “ chấn hưng nội hoá, bại trừ ngoại hoá” của giai cấp tư sản.
Câu 6. Sự kiện nổi bật nhât, đánh dấu bước tiến trong phong trào đấu tranh của công nhân những năm 1919-1925 là
A. Công nhân Sài Gòn Chợ Lớn thành lập Công Hội Đỏ (bí mật)
B. Cuốc đấu tranh đòi nghỉ làm việc ngày chủ nhật có lương của công nhân viện chức các sở công thương của tư bản Pháp ở Bắc Kì
C. Những cuộc bãi công của công nhân các nhà máy dệt, rượu,.. ở Nam Định, Hà Nội, Hải Dương,…
D. Cuộc bãi công của thợ máy Ba Son
Lời giải:
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
| A | B | D | A | B | D |
B. Tự luận
Câu 1. Trình bày sự phát triển của nền kinh tế Mĩ sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Nêu nguyên nhân làm cho địa vị kinh tế Mĩ bị suy giảm?
Câu 2. Hãy phân tích sự phân hoá giai cấp xã hội Việt Nam do tác động của chính sách khai thác thuộc địa lần thứ hai và thái độ cách mạng của từng giai cấp?
Lời giải:
Câu 1.
Bước ra khỏi cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai, Mĩ đã thu được 114 tỉ USD lợi nhuận, trở thành nước tư bản giàu mạnh nhất thế giới. Nước Mĩ ở xa chiến trường, được hai đại dương là Đại Tây Dương và Thái Bình Dương che chở, không bị chiến tranh tàn phá. Nước Mĩ giàu lên trong chiến tranh do được yên ổn phát triển sản xuất và bán vũ khí, hàng hoá cho các nước tham chiến. Vì vậy, sau chiến tranh, Mĩ đã vươn lên chiếm ưu thế tuyệt đối về mọi mặt trong thế giới tư bản.
Trong những năm 1945 – 1950, nước Mĩ chiếm hơn một nửa sản lượng công nghiệp toàn thế giới (56,47 % – 1948) ; sàn lượng nông nghiệp của Mĩ gấp 2 lần sản lượng nông nghiệp của năm nước Anh, Pháp, Tây Đức, l-ta-li-a và Nhật Bản cộng lại nắm trong tay 3/4 trữ lượng vàng của thế giới (24,6 tỉ USD), là chủ nợ duy nhất trên thế giới, về quân sự, Mĩ có lực lượng mạnh nhất thế giới tư bản và độc quyền vũ khí nguyên tử.
Trong những thâp niên tiếp sau, tuy vẫn còn đứng đầu thế giới về nhiều mặt nhưng kinh tế Mĩ không còn giữ ưu thế tuyệt đối như trước kia nữa.
Sản lượng công nghiệp chỉ còn chiếm 39,8% của thế giới (1973), dự trữ vàng cạn dần chỉ còn 11,9 tỉ USD (1974). Lần đầu tiên sau Chiến tranh thế giới thứ hai, chỉ trong vòng 14 tháng, đồng đôla Mĩ đã bị phá giá hai lần vào tháng 12 – 1973 và tháng 2 – 1974.
Có nhiều nguyên nhân làm cho địa vị kinh tế của Mĩ bị suy giảm như :
1. Sau khi khôi phục kinh tế, các nước Tây Âu và Nhật Bản đã vươn lên mạnh mẽ và trở thành những trung tâm kinh tế ngày càng cạnh tranh gay gắt với Mĩ.
2. Kinh tế Mĩ không ổn định do vấp phải nhiều cuộc suy thoái, khủng hoảng.
3. Do theo đuổi tham vọng bá chủ thế giới, Mĩ đã phải chi những khoản tiền khổng lồ cho việc chạy đua vũ trang, sản xuất các loại vũ khí hiện đại rất tốn kém, thiết lập hàng nghìn căn cứ quân sự và nhất là tiến hành các cuộc chiến tranh xâm lược.
4. Sự giàu nghèo quá chênh lệch giữa các tầng lớp trong xã hội, nhất là ở các nhóm dân cư – tầng lớp lao động bậc thấp, là nguồn gốc gây nên sự không ổn định về kinh tế và xã hội ở Mĩ.
Câu 2.
Sự phân hoá của các giai cấp trong xã hội Việt Nam là kết quả của chính sách thống trị và khai thác thuộc địa của thực dân Pháp. Sau khi đặt ách thống trị lên nước ta chúng bắt tay ngay vào khai thác thuộc địa nước ta. Chính vì thế chúng cần một lượng lớn nhân công lao động do đó giai cấp công nhân đã ra đời. Ngay sau đó các giai cấp khác cũng lần lượt ra đời đó là giai cấp tư bản, giai cấp tiểu tư sản điều này đã làm cho xã hội Việt Nam có sự phân hóa hết sức sâu sắc. Mỗi giai cấp lại có một đặc điểm riêng biệt việc xác định giai cấp lãnh đạo cách mạng là rất quan trọng.
Địa chủ phong kiến: Giai cấp địa chủ phong kiến tồn tại hàng nghìn năm trong lịch sử từ địa vị là giai cấp thống trị nay trở thành tay sai cho thực dân Pháp câu kết với thực dân Pháp bóc lột nhân dân ta. Giai cấp địa chủ được chia thành:
+ Đại địa chủ: có nhiều ruộng đất, câu kết với thực dân Pháp bóc lột nhân dân ta
+ Trung địa chủ
+ Tiểu địa chủ
– Những địa chủ phong kiến phản cách mạng được thực dân Pháp dung dưỡng và nuôi béo vì vậy đây chính là đối tượng của cách mạng
– Những địa chủ phong kiến bị đế quốc chèn ép có tinh thần dân tộc và tinh thần cách mạng. Tuy nhiên cũng không trở thành lực lượng lãnh đạo cách mạng.
Giai cấp nông dân: Chiếm 90% trong xã hội phong kiến thực dân Việt Nam bao gồm: Phú nông, trung nông, bần nông, cố nông. Giai cấp nông dân bị địa chủ phong kiến và đế quốc bóc lột nặng nề, đế quốc bóc lột nhân dân bằng sưu cao thuế nặng, địa chủ bóc lột nhân dân bằng cướp đoạt ruộng đất, địa tô, cướp đoạt ruộng đất dẫn đến giai cấp nông dân bị đẩy vào đường cùng. Giai cấp nông dân là lực lượng đông đảo nhất và hăng hái nhất có vai trò quyết định đến cuộc giải phóng dân tộc, bị đế quốc và địa chủ chèn ép mâu thuẫn đặc biệt với đế quốc thực dân và phong kiến tay sai phản động vừa có mâu thuẫn về dân tộc vừa có mâu thuẫn về giai cấp trong đó mâu thuẫn dân tộc là lớn nhất. Tuy nhiên giai cấp nông dân cũng không thể trở thành lực lượng lãnh đạo cách mạng do trình độ văn hoá thấp.
Giai cấp công nhân: Ra đời trong cuộc khai thác thuộc địa của thực dân Pháp ngay từ cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất.. Giai cấp công nhân Việt Nam còn rất trẻ chiếm 1% dân số, trình độ văn hoá kỹ thuật rất thấp. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam: Ngoài những đặc điểm chung với giai cấp công nhân thế giới giai cấp công nhân Việt Nam còn có những đặc điểm riêng biệt khác so với giai cấp công nhân thế giới.
Đặc điểm riêng của giai cấp công nhân Việt Nam
– Chịu 3 tầng áp bức bóc lột (Đế quốc, tư bản trong nước, địa chủ phong kiến).
– Phần lớn xuất thân từ giai cấp nông dân cho nên họ gắn bó với dân tộc có mới quan hệ gần gũi với nhân dân và có mối thâm thù với thực dân Pháp.
– Ra đời trước tư sản lực lượng đồng nhất không bị phân tán về lực lượng và sức mạnh.
– Kế thừa truyền thống yêu nước đấu tranh của dân tộc.
– Do ra đời muộn giai cấp công nhân Việt Nam tiếp thu được ảnh hưởng của phong trào cách mạng thế giới, ảnh hưởng của chủ nghĩa Mác-Lênin và cách mạng tháng Mười Nga.
– Giai cấp công nhân Việt Nam đã sớm trở thành một lực lượng chính trị độc lập, có đủ điều kiện và năng lực để lãnh đạo cách mạng.
Giai cấp tư sản:
– Ra đời trong cuộc khai thác thuộc địa của thực dân Pháp sau chiến tranh thế giới thứ nhất họ đã trở thành một giai cấp rõ rệt trước đó họ chỉ được gọi là một tầng lớp.
– Tư sản mại bản là những tư bản hoạt động trong lĩnh vực thầu khoán, công nghiệp và xây dựng có quyền lợi gắn liền với thực dân Pháp trở thành đối tượng của cách mạng.
– Tư sản dân tộc là những nhà tư sản vừa và nhỏ có xu hướng kinh doanh độc lập bị tư sản Pháp chèn ép nên họ có tinh thần dân tộc chống thực dân Pháp, chống phong kiến. Giai cấp này có tư tưởng dao động do đó cũng không thể trở thành lực lượng lãnh đạo cách mạng.
Giai cấp tiểu tư sản:
– Hình thành trong cuộc khai thác thuộc địa của thực dân Pháp sau chiến tranh thế giới thứ nhất bao gồm: Trí thức, học sinh-sinh viên, công chức, tiểu thương, tiểu chủ, dân nghèo thành thị. Họ sống chủ yếu ở thành thị và khu công nghiệp bị thực dân Pháp chèn ép dễ bị rơi vào tình trạng thất nghiệp.
– Giai cấp tiểu tư sản cũng rất hăng hái tham gia cách mạng và là một trong những động lực đáng kể của cách mạng, họ là đồng minh của giai cấp công nhân có thể đi với giai cấp công nhân đến xã hội chủ nghĩa.Tuy nhiên tư tưởng của họ rất dao động do đó cũng không thể trở thành lực lượng lãnh đạo cách mạng.
Tóm lại sự phân hoá các giai cấp trong xã hội Việt Nam là kết quả của quá trình khai thác thuộc địa của thực dân Pháp. Trong đó sự xuất hiện của giai cấp công nhân giai cấp mang sứ mạng lịch sử là đoàn kết và lãnh đạo các giai cấp khác đứng lên đấu tranh chống đế quốc Pháp giải phóng dân tộc. Ngoài ra các giai cấp nông dân có lực lượng đông đảo có ý nghĩa quyết định đến thắng lợi của cách mạng. Các giai cấp khác nếu đi theo cách mạng cần phải lôi kéo về phía cách mạng, còn lực lượng nào chống đối cách mạng sẽ là đối tượng của cách mạng.