Xem toàn bộ tài liệu Lớp 8: tại đây

A. Lý thuyết & Phương pháp giải

1. Nước tác dụng với oxit bazơ

+ Nước có thể tác dụng với một số oxit bazơ như K₂O, Na₂O, CaO, BaO… tạo ra dung dịch bazơ tương ứng.

+ Dung dịch bazơ làm đổi màu quỳ tím thành xanh.

Ví dụ:

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

Lưu ý: phản ứng trên còn gọi là phản ứng tôi vôi, dung dịch Ca(OH)₂ gọi là nước vôi trong.

2. Nước tác dụng với oxit axit

+ Nước tác dụng với oxit axit như SO₂, P₂O₅,… tạo ra axit tương ứng

+ Dung dịch axit làm đổi màu quỳ tím thành đỏ.

Ví dụ: P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

Các bước giải toán:

+ Tính số mol các chất đã cho

+ Viết phương trình hóa học

+ Xác định chất dư, chất hết (nếu có), tính toán theo chất hết

+ Tính khối lượng hoặc thể tích các chất theo yêu cầu đề bài

– Nắm vững kiến thức về lập phương trình hóa học, cân bằng hóa học và các công thức chuyển đổi khối lượng, thể tích

– Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng: m_{tham gia} = m_{sản phẩm}

– Nếu bài cho số liệu số mol cả chất tham gia phản ứng và chất sản phẩm thì tính toán theo chất sản phẩm.

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Lập phương trình hóa học của các phản ứng sau:

(1) Cacbon đioxit + nước → Axit cacbonic (H₂CO₃)

(2) Lưu huỳnh đioxit +nước → Axit sunfurơ (H₂SO₃)

(3) Natri oxit + nước → natri hiđroxit (NaOH)

(4) Bari oxit + nước → bari hiđroxit (Ba(OH)₂)

Lời giải

(1) CO₂ + H₂O → H₂CO₃

(2) SO₂ + H₂O → H₂SO₃

(3) Na₂O + H₂O → 2NaOH

(4) BaO + H₂O → Ba(OH)₂

Ví dụ 2: Cho 12,4 gam natri oxit tác dụng hết với nước.

a) Viết phương trình hóa học.

b) Tính khối lượng natri hiđroxit có trong dung dịch thu được.

Lời giải

a) Phương trình hóa học: Na₂O + H₂O → 2NaOH

b) Số mol Na là: n_Na2O = = 0,2 mol

Na₂O + H₂O → 2NaOH

0,2 → 0,4 (mol)

Theo phương trình: n_NaOH = 2n_Na2O = 0,4 mol

Khối lượng natri hiđroxit có trong dung dịch thu được là:

m_NaOH = n_NaOH.M_NaOH = 0,4.40 = 16 gam

Ví dụ 3: Hòa tan hỗn hợp gồm (28,4 gam P₂O₅ và 12 gam SO₃) vào nước dư, thu được dung dịch chứa bao nhiêu gam chất tan?

Lời giải

Số mol P₂O₅ là: n_P2O5 = = 0,2 mol; Số mol SO₃ là: n_SO3 = = 0,15 mol.

Phương trình hóa học:

P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

0,2 → 0,4 (mol)

Khối lượng H₃PO₄ là: m_H3PO4 = n_H3PO4.M_H3PO4 = 0,4.98 = 39,2 gam

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

0,15 → 0,15 (mol)

Khối lượng H₂SO₄ là: m_H2SO4 = n_H2SO4.M_H2SO4 = 0,15.98 = 14,7 gam

Tổng khối lượng H₃PO₄ và H₂SO₄ có trong dung dịch thu được là:

m_hh = 39,2 + 14,7 = 53,9 gam.

C. Bài tập vận dụng

Câu 1: Oxit bazơ nào sau đây không tác dụng với nước:

A. BaO

B. Na₂O

C. CaO

D. Al₂O₃

Đáp án D

Nước có thể tác dụng với một số oxit bazơ như K₂O, Na₂O, CaO, BaO … tạo ra bazơ ⇒ Oxit bazơ không tác dụng với nước là: Al₂O₃.

Câu 2: Cho CaO tác dụng với nước thu được dung dịch nước vôi trong. Cho quỳ tím vào nước vôi trong, hiện tượng xảy ra là:

A. Quỳ tím chuyển màu đỏ

B. Quỳ tím không đổi màu

C. Quỳ tím chuyển màu xanh

D. Không có hiện tượng

Đáp án C

Nước vôi trong là dung dịch Ca(OH)₂: dung dịch bazơ

⇒ làm quỳ tím chuyển sang màu xanh.

Câu 3: Oxit tác dụng với nước tạo ra dung dịch làm quỳ tím hóa xanh là:

A. CO₂

B. P₂O₅

C. Na₂O

D. CuO

Đáp án C

Na₂O + H₂O → 2NaOH

Dung dịch NaOH là dung dịch bazơ nên có thể làm quỳ tím chuyển xanh

Câu 4: Cho oxit A tác dụng với nước tạo axit nitric. Xác định A, biết M_A = 108 g/mol, trong A có 2 nguyên tử nitơ.

A. NO₂

B. N₂O₃

C. N₂O

D. N₂O₅

Đáp án D

Trong A có 2 nguyên tử nitơ ⇒ gọi công thức của A có dạng N₂O_n

Theo đầu bài: M_A = 108 g/mol ⇒ 14.2 + 16.n = 108 ⇒ n = 5.

Vậy công thức hóa học của A là: N₂O₅

N₂O₅ + H₂O → 2HNO₃

Câu 5: Cho nước tác dụng với SO₃ thu được dung dịch A. Khi cho quỳ tím vào dung dịch A, quỳ tím chuyển sang màu gì?

A. Đỏ

B. Xanh

C. Tím

D. Không màu

Đáp án A

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

Sau phản ứng thu được dung dịch axit. Khi cho quỳ tím vào dung dịch axit, quỳ tím chuyển màu đỏ

Câu 6: Hòa tan 21,3 gam P₂O₅ vào nước dư, thu được dung dịch chứa bao nhiêu gam chất tan?

A. 14,7 gam.

B. 29,4 gam.

C. 44,1 gam.

D. 19,6 gam.

Đáp án B

Số mol P₂O₅ là: n_P2O5 =

= 0,15 mol

Phương trình hóa học:

P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

0,15 → 0,3 (mol)

Khối lượng H₂PO₄ thu được là:

m_H3PO4 = n_H3PO4.M_H3PO4 = 0,3.98 = 29,4gam

Câu 7: Cho các oxit sau: CuO, K₂O, CaO, SiO₂, SO₂. Số oxit không tác dụng được với nước là

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Chọn B

Hai oxit không tác dụng với nước là CuO và SiO₂.

Câu 8: Hòa tan 11,28 gam K₂O vào nước dư, thu được dung dịch chứa m gam KOH. Tính m ?

A. 6,72 gam.

B. 13,44 gam.

C. 8,40 gam.

D. 8,96 gam.

Đáp án B

Số mol K₂O là: n_K2O = = 0,12 mol

K₂O + H₂O → 2KOH

0,12 → 0,24 (mol)

Khối lượng KOH có trong dung dịch thu được là:

m_KOH = n_KOH.M_KOH = 0,24.56 = 13,44 gam.

Câu 9: Hòa tan một lượng BaO vào nước dư thu được dung dịch chứa 17,1 gam Ba(OH)₂. Tính khối lượng BaO đã phản ứng?

A. 30,6 gam.

B. 15,3 gam.

C. 20,4 gam.

D. 26,48 gam.

Đáp án B

Số mol Ba(OH)₂ là: n_Ba(OH)2 = = 0,1 mol

BaO + H₂O → Ba(OH)₂

0,1 ← 0,1 (mol)

Khối lượng BaO đã phản ứng là:

m_BaO = n_BaO.M_BaO = 0,1.153 = 15,3 gam

Câu 10: Hòa tan hỗn hợp gồm (12,4 gam Na₂O và 15,3 gam BaO) vào nước dư, thu được dung dịch chứa m gam hỗn hợp NaOH và Ba(OH)₂. Tính m?

A. 33,1 gam.

B. 17,1 gam.

C. 49,65 gam.

D. 26,48 gam.

Đáp án A

n_Na2O =

= 0,2 mol; n_BaO = = 0,1 mol

Na₂O + H₂O → 2NaOH

0,2 → 0,4 (mol)

Khối lượng NaOH có trong dung dịch thu được là: m_NaOH = 0,4.40 = 16 gam

BaO + H₂O → Ba(OH)₂

0,1 → 0,1 (mol)

Khối lượng Ba(OH)₂ có trong dung dịch là: m_Ba(OH)2 = 0,1.171 = 17,1 gam

Tổng khối lượng NaOH và Ba(OH)₂ có trong dung dịch là:

m = 16 + 17,1 = 33,1 gam.