Xem thêm các sách tham khảo liên quan:

• Giải Vật Lí Lớp 10
• Giải Sách Bài Tập Vật Lí Lớp 10
• Sách Giáo Viên Vật Lí Lớp 10
• Giải Vật Lí Lớp 10 Nâng Cao
• Sách giáo khoa vật lý 10 nâng cao
• Sách Giáo Viên Vật Lí Lớp 10 Nâng Cao
• Sách Bài Tập Vật Lí Lớp 10
• Sách Bài Tập Vật Lí Lớp 10 Nâng Cao

vật nào tác dụng vào mũi tên làm mũi tên bay đi (hình 9.1) ? hình 9.2. đường thẳng ab mang vectơ lực f gọi là giá của lực f.hình 9.3vẽ các lực cân bằng tác dụng lên quả cầu (hình 93). các lực này do những vật nào gây ra ?54|-luc. cân bảng lucở trung học cơ sở ta đã học lực và cân bằng lực. với khái niệm gia tốc ở chương trên, ta có thể đưa ra định nghĩa về lực và các lực cân bằng như sau:1. lực là đại lượng pectơ đặc trưng cho tác dụng của vật này lên vật khác mà kết quả là gáy ra gia tốc cho vật hoặc làm cho vật biến dạng. (3)2. các lực cán bằng là các lực khi tác dụng đồng thời vào một vật thì không gáy ra gia tốc cho vật.3. đường thẳng mang vectơ lực gọi là giá của lực (hình 92). hai lực cân bằng là hai lực cùng tác dụng lên một vật, cùng giá, cùng độ lớn và ngược chiều.4. đơn vị của lực là niutơn (n). ii – tông hop luctrong toán học, muốn tìm vectơ c là tổng của hai vectơ ả và b (c = ả +b)ta phải áp dụng quy tắc hình bình hành. đó là tính chất căn bản của các đại lượng vectơ. vậy khi ta nói lực là một đại lượng vectơ thì nó có tính chất này không (hình 94) ?1. thí nghiệma) ta bố trí một thí nghiệm như ở hình 9.5 trên một tấm bảng đặt thẳng đứng. vòng nhẫn o’ (coi như chất điểm) đứng yên dưới tác dụng của ba lực f, f, và f (có độ lớn bằng trọng lượng của ba nhóm quả cân).b) vẽ trên bảng ba vectơ biểu diễn ba lực đó (chọn tỉ xích là 1 đơn vị độ dài ứng với trọng lượng của một quả cân). vectơ oa biểu diễn lực f1, vectơ ob biểu diễn lực f, và vectơ oc biểu diễn lực f. vì hai lực f và f. cân bằng với lực f. nên muốn cho vòng nhẫn vẫn đứng yên thì lực thay thế chúng phải là một vectơ f (được biểu diễn bằng vectơ od) có độ lớn f = f và ngược hướng với vectơ fa. ta nhận thấy tứ giác oadb là một hình bình hành (ở đây là hình chữ nhật) với oa và ob là hai cạnh, còn od là đường chéo (hình 9.6).c) thay đổi độ lớn và hướng của các lực f và f., thì khi vòng nhẫn đứng yên ta vẫn có nhận xét như thế.hình 9,5c. hình 9,6cetừ thí nghiệm trên ta rút ra được kết luận gì về tính chất của lực ?55 hình 97, tổng hợp hai lực đồng quy.trong trường hợp có nhiều lực đồng quy thì vận dụng quytắc này như thế nào ?hዘnh 9.8 f.56f2. định nghĩatổng hợp lực là thay thế các lực tác dụng đồng thời vào cùng một vật bằng một lực có tác dụng giống hệt như các lực ấy,lực thay thế này gọi là hợp lực.3. quy tắc hình bình hành nếu hai lực đồng quy làm thành hai cạnh của một hình bình hành, thì đường chéo kẻ từ điểm đồng quy biểu diển hợp lực của chúng (hình 9.7). về mặt toán học, ta viết: f = 月 + f.iii – điêu kiên cản bảng của chất diêm với khái niệm hợp lực, ta có thể phát biểu điều kiện cân bằng của chất điểm như sau: muốn cho một chất điểm đứng cản bằng thì hợp lực của các lực tác dụng lên nó phải bằng không.f = f + f +… = 0iv – phân tích luc1. ta có thể giải thích sự cân bằng của vòng nhẫn o theo một cách khác. lực f3 trong thí nghiệm ở hình 95 có hai tác dụng. một mặt nó kéo dây l theo hướng mo, mặt khác nó kéo dây 2 theo hướng no. do đó, ta có thể thay thế lực f} bằng hai lựcfỉ và f, theo hai phương mo và no. hai lực này cân bằng với hai lực fi và f. (hình 9.8). 2. định nghĩaphân tích lực là thay thế một lực bằng hai hay nhiều lực có tác dụng giống hệt như lực đó.các lực thay thế này gọi là các lực thành phần. 3. muốn phân tích lực f thành hai lực thành phần fi’ và f, theo hai phương mo và no, ta làm như sau : từ đầu mút c của vectơ f. ta kẻ hai đường thẳng song song với hai phương đó, chúng cắt những phượng này tại các điểm e và g. các vectơoe và og biểu diễn các lực thành phần f’ và f. c hình 9,9 (hình 9.9). 4. chú ýphân tích lực là phép làm ngược lại với tổng hợp lực, do đó nó cũng tuân theo quy tắc hình bình hành. tuy nhiên, chỉ khi biết một lực có tác dụng cụ thể theo hai phương nào thì mới phân tích lực đó theo hai phương ấy.lực là đại lượng vecto đặc trưng cho tác dụng của vật này vào vật khác mà kết quả là gây ra gia tốc cho vật hoặc làm cho vật biến dạng. đường thẳng mang vectơ lực gọi là giá của lực. don vị của lực là miuton (n). tổng hợp lực là thay thế các lực tác dụng đồng thời vào cùng mộ ܠ có tác dụng giống hệt như các lực ấy. lực thay thế này gọi là hợp lực.qq qs qq qqq qqq qqq qqs qqq qqsq qqs s ll tts qsq qqqq qq a sqt t qqq qqs qqqs sqqqq sqqm qqqq qqqs aa qqq s sqqqqs qtt q q qqq qqsq qqqs qsqqqq hành, thì đường chéo kẻ từ điểm đồng quy biểu diễn hợp lực của chúng. điều kiện cân bằng của một chất điểm là hợp lực của các lực tác dụng lên nó phải bằng không:f=月+月+.=历phân tích lực là thay thế một lực bằng hai hay nhiều lực có tác dụng giống hệt như lực đó. phân tích một lực thành hai lực thành phần đồng quy phải tuân theo quy tắc hình bình hanh. chỉ khi biết một lực có tác dụng cụ thể theo hai phương nào thì mới phân tích lực theo hai phương ấy.57 câu höi va bằi tâp隘1. phát biểu định nghĩa của lực và điều kiện cân bằng của một chất điểm.2. tổng hợp lực là gì ? phát biểu quy tắc hình bình hành.3. hợp lực f của hai lực đồng quy f và f. có độ lớn phụ thuộc vào những yếu tố nào ?4. phân tích lực là gì ? nêu cách phân tích một lực thành hai lực thành phần đồng quy theo hai phương cho trước.5. cho hai lực đồng quy có độ lớn bằng 9n và 12n. a) trong số các giá trị sau đây, giá trị nào là độ lớn của hợp lực ? a. 1n, b.2n. c. 15 n. d. 25n b) góc giữa hai lực đồng quy bằng bao nhiêu? . cho hai lực đồng quy có cùng độ lớn 10 n. a) góc giữa hai lực bằng bao nhiêu thì hợp lực cũng có độ lớn bằng 10 n ? a. 909; b. 1200 c. 600; d.00. b) vẽ hình minh hoạ.587.8phân tích lực f thành hai lực f và f, theo hai phương oa và ob (hình 9,10). giá trị nào sau đây là độ lớn củahai lực thành phần ? a. a. f = f = f; 戸1 b. f. = f, = žf; c f = f = 1,15f, b d, f = f = 0.58f hình 9.10. một vật có trọng lượng p = 20 n được treovào một vòng nhẫn o. (coi là chất điểm), vòng nhẫn được giữ yên bằng hai dây. oa và ob (hình 9.11). biết dây oa nằm ngang và hợp với dây ob một góc 120°. tim lực căng của hai dây. oa và ob.hình 9,11. em hãy đứng vào giữa hai chiếc bàn đặt gầnnhau, mỗi tay đặt lên một bàn rỗi dùng sức chống tay để nâng người lên khỏi mặt đất. em làm lại như thế vài lần, mỗi lần đẩy hai bàn ra xa nhau một chút. hãy báo cáo kinh nghiệm mà em thu được.