Xem toàn bộ tài liệu Lớp 11: tại đây

Xem thêm các sách tham khảo liên quan:

• Sách giáo khoa hóa học lớp 11
• Giải Sách Bài Tập Hóa Lớp 11
• Sách Giáo Viên Hóa Học Lớp 11
• Sách giáo khoa hóa học nâng cao lớp 11
• Sách Giáo Viên Hóa Học Lớp 11 Nâng Cao
• Giải Hóa Học Lớp 11 Nâng Cao
• Sách Bài Tập Hóa Học Lớp 11
• Sách Bài Tập Hóa Học Lớp 11 Nâng Cao

Giải Bài Tập Hóa Học 11 – Bài 4: Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li giúp HS giải bài tập, cung cấp cho các em một hệ thống kiến thức và hình thành thói quen học tập làm việc khoa học, làm nền tảng cho việc phát triển năng lực nhận thức, năng lực hành động:

Bài 1 (trang 20 SGK Hóa 11): Điều kiện để xảy ra phản ứng trao đổi ion trong dung dịch chất điện li là gì? Lấy các ví dụ minh hoạ?

Lời giải:

– Sau phản ứng tạo thành chất kết tủa

Na₂CO₃ + CaCl2 → 2NaCl + CaCO₃ ↓

2Na⁺ + CO₃^– + Ca²⁺ + 2Cl^– → 2Na⁺ + 2Cl^– + CaCO₃ ↓

Ca²⁺ + CO₃^– → CaCO₃ ↓

– Sau phản ứng tạo thành chất dễ bay hơi

Na₂S + 2HCl → 2NaCl + H₂S ↑

2Na⁺ + S^2- + 2H⁺ + 2Cl^– → 2Na⁺ + 2Cl^– + H₂S ↑

2H⁺ + S^2- → H₂S ↑

– Sau phản ứng tạo thành chất điện li yếu

2CH₃COONa +H₂SO₄ → 2CH₃COOH + Na₂SO₄

2CH₃COO^– + 2Na⁺ + 2H⁺ + SO₄^2- → 2CH₃COOH +2Na⁺ + SO₄^2-

CH₃COO^– + H⁺ → CH₃COOH

Bài 2 (trang 20 SGK Hóa 11): Tại sao các phản ứng giữa dung dịch axit và hiđroxit có tính bazơ và phản ứng với muối cacbonat và dung dịch axit rất dễ xảy ra?

Lời giải:

     – Sản phẩm của phản ứng giữa dung dịch axit và hiđroxit bazơ là muối và nước (H₂O), mà nước là chất điện li yếu.

Ví dụ: Mg(OH)₂ + 2HCl → MgCl₂ + 2H₂O

     – Sản phẩm của phản ứng giữa muối cacbonat và dung dịch axit là muối mới, và axit cacbonic (H₂CO₃) rất yếu, dễ dàng bị phân huỷ thành nước (H₂O và khí cacbonic (CO₂) Vậy sản phẩm cuối cùng sau phản ứng có chất dễ bay hơi (CO₂) và chất điện li yếu (H₂O).

Ví dụ: CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + CO₂↑ + H₂O

     – Theo điều kiện của phản ứng trao đổi thì phản ứng trên xảy ra được.

Bài 3 (trang 20 SGK Hóa 11): Lấy một số thí dụ chứng minh: bản chất của phản ứng trong dung dich điện li là phản ứng giữa các ion?

Lời giải:

Thí dụ 1: AgNO₃ + NaCl → AgCl ↓ + NaNO₃

AgNO₃, NaCl, NaNO₃ là những chất điện li mạnh trong dung dịch, chúng phân li thành các ion. Ta có phương trình ion:

Ag⁺ + NO₃^– + Na⁺ + Cl^– → AgCl ↓ + NO₃^– + Na⁺

Vậy thực chất trong dung dịch chỉ có phản ứng của:

Ag⁺ + Cl^– → AgCl ↓

Còn các ion NO₃^– và Na⁺ vẫn tồn tại trong dung dịch trước và sau phản ứng.

Thí dụ 2: Na₂SO₃ + 2HCl → 2 NaCl + H₂O + SO₂ ↑

Na₂SO₃, HCl, và NaCl là những chất điện li mạnh trong dung dịch, chúng phân li thành các ion. Ta có phương trình ion:

2Na⁺ + SO₃^2- + 2H⁺ + 2Cl^– → 2Na⁺ + 2Cl^– + H₂O + SO₂ ↑

2H⁺ + SO₃^2- → H₂O + SO₂ ↑

Vậy thực chất trong dung dịch chỉ có phản ứng của 2H⁺ và SO₃^2- còn các ion Na⁺ và Cl^– vẫn tồn tại trong dung dịch trước và sau phản ứng. Thực chất các phản ứng trong dung dịch điện li là phản ứng giữa các ion vì các chất điện li đã phân li thành các ion.

Bài 4 (trang 20 SGK Hóa 11): Phương trình ion rút gọn của phản ứng cho biết:

A. Những ion nào tồn tại trong dung dịch.

B. Nồng độ những ion nào trong dung dịch là lớn nhất.

C. Bản chất của phản ứng trong dung dịch các chất điện li.

D. Không tồn tại phân tử trong dung dịch các chất điện li.

Lời giải:

Đáp án C. Vì chỉ rõ các ion nào đã tác dụng với nhau làm cho phản ứng xảy ra.

Bài 5 (trang 20 SGK Hóa 11): Viết phương trình phân tử và phương trình ion rút gọn của các phản ứng (nếu có) xảy ra trong dung dịch giữa các cặp chất sau:

a. Fe₂(SO₄)₃ + NaOH

b. NH₄Cl + AgNO₃

c. NaF + HCl

d. MgCl₂ + KNO₃

e. FeS _(r) + 2HCl

g. HClO + KOH

Lời giải:

a. Fe₂(SO₄)₃ + 6NaOH → 3 Na₂SO₄ + 2Fe(OH)₃ ↓

    Fe³⁺ + 3OH^– → Fe(OH)₃ ↓

b. NH₄Cl + AgNO₃ → NH₄NO₃ + AgCl ↓

   Ag⁺ + Cl^– → AgCl ↓

c. NaF + HCl → NaCl + HF

    H⁺ + F⁺ → HF

d. MgCl₂ + KNO₃ → Không có phản ứng

e. FeS (r) +2HCl → FeCl₂ + H₂S ↑

    FeS (r) + 2H⁺ → Fe²⁺ + H₂S ↑

g. HClO +KOH → KClO + H₂O

    HClO + OH^– → H₂O + ClO^–

Bài 6 (trang 20 SGK Hóa 11): Phản ứng nào dưới đây xảy ra trong dung dịch tạo kết tủa Fe(OH)₃?

A. FeSO₄ + KMnO₄ + H₂SO₄

B. Fe₂(SO₄)₃ + KI

C. Fe(NO₃)₃ + Fe

D. Fe(NO₃)₃ + KOH

Lời giải:

– Đáp án D.

– Vì : Fe(NO₃)₃ + 3KOH → Fe(OH)₃↓ + 3KNO₃

Bài 7 (trang 20 SGK Hóa 11): Lấy thí dụ và viết các phương trình hoá học dưới dạng phân tử và ion rút gọn cho phản ứng sau:

a. Tạo thành chất kết tủa

b. Tạo thành chất điện li yếu

c. Tạo thành chất khí

Lời giải:

a.Tạo thành chất kết tủa:

1/ AgNO₃ + HCl → AgCl + HNO₃

Ag⁺ + Cl^– → AgCl

2/ K₂SO₄ + Ba(OH)₂ → 2KOH + BaSO₄

Ba²⁺ + SO₄^2- → BaSO₄

3/ Na₂CO₃ + MgCl₂ → 2NaCl + MgCO₃

Mg²⁺ + CO₃^2- → MgCO₃

b. Tạo thành chất điện li yếu:

1/ 2CH₃COONa + H₂SO₄ → 2CH₃COOH + Na₂SO₄

CH₃COO^– + H⁺ → CH₃COOH

2/ NaOH + HNO₃ → NaNO₃ + H₂O

H⁺ + OH^– → H₂O

3/ NaF + HCl NaCl + HF

H⁺ + F^– → HF

c. Tạo thành chất khí:

1/ FeS + 2HCl → FeCl₂ + H₂S

FeS + 2H⁺ → Fe²⁺ + H₂S

2/ K₂SO₃ + 2HCl → 2KCl + H₂O + SO₂

2H⁺ + SO₃^2- → H₂O + SO₂

3/ NaOH + NH₄Cl → NaCl + NH₃ + H₂O

NH₄⁺ + OH^– → NH₃ + H₂O